CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ GHÉ THĂM, ĐỌC VÀ GHI CẢM NHẬN. CHÚC CÁC BẠN NĂM MỚI NHÂM DẦN 2022 THÂN TÂM LUÔN AN LẠC

Thứ Ba, 8 tháng 6, 2021

CON XÍT TRONG BÀI DÂN CA “TRỐNG CƠM” LÀ CON CHIM GÌ ?

“Trống cơm” là bài dân ca nổi tiếng mà hầu như người Việt Nam nào cũng từng nghe. Trong bài này có câu “một bầy tang tình con xít, ớ mấy lội, lội, lội sông ớ mấy đi tìm em nhớ thương ai…”. Vậy con xít là con gì?

 
 

Đã có nhiều ý kiến được đưa ra để giải thích về hình ảnh "con xít" trong bài hát "Trống cơm", trong đó có một quan điểm nhận được sự tán đồng rộng rãi: Con xít chính là chim xít còn có tên gọi khác là trích cồ, công nước.

 


Đây là một số loài chim có hình thái bên ngoài giống nhau thuộc chi Porphyrio, họ Gà nước. Chúng định cư phổ biến ở khu vực Nam Bộ, dễ dàng bắt gặp tại các Vườn quốc gia Tràm Chim, U Minh Hạ, Đất Mũi...
 


Chim xít trưởng thành dài 28-29 cm, có ngoại hình khá bắt mắt. Phần đầu, cổ và phần dưới cơ thể chim xít màu xanh dương, phần còn lại phía trên màu xám, mỏ, mào và chân đỏ

 

Trong tự nhiên, chim xít sống quanh những vùng ngập nước (“ớ mấy lội, lội, lội sông”), trước đây xuất hiện nhiều tại các vùng đồng bằng sản xuất nông nghiệp nên rất quen thuộc với nông dân.
 


Bàn chân chúng có những ngón rất dài, thuận tiện cho việc chạy trên lá các loài cây thủy sinh như sen, súng và các bề mặt bùn nhão.

 

Loài chim này có tính tập thể rất cao, thường sống thành bầy đàn (“một bầy tang tình con xít”). Khi có kẻ lạ mặt xâm phạm lãnh thổ, nhất là vào mùa sinh sản, quần thể chim xít sẽ hợp lực để đánh đuổi cho được.
 


Thức ăn của chim xít khá đa dạng, từ sâu bọ, động vật thủy sinh cho đến các loài thực vật như cỏ và lúa.
 
 

Mùa sinh sản của chim xít là tháng 11 đến tháng 8. Con mái đẻ 4-7 trứng mỗi lứa. Chim non có màu nhạt hơn chim trưởng thành.
 


                  Một số hình ảnh khác về chim xít.
 


                  Chim xít có mỏ đỏ.
 
 

                   Chúng thường đi theo đàn.
 
 

                        Bàn chân chim xít dài.

 
Nguồn:
https://kienthuc.net.vn/khoa-hoc/mot-bay-tang-tinh-con-xit-khong-ngo-con-xit-dep-the-nay-1544597.html

2 nhận xét:

  1. Hiện nay có những tranh luận liên quan đến cách viết 'con sít' hay 'con xít'. Chưa có ai khẳng định rõ ràng nhưng theo một số chuyên gia âm nhạc thì 'con sít' là cách viết chuẩn xác hơn.

    Trả lờiXóa
  2. Mời xem thêm:

    “CON NÍT” HAY “CON XÍT” MỚI ĐÚNG ?

    Hỏi: Bài dân ca quan họ “Trống cơm” có một từ mà nhiều người viết và hát khác nhau.
    Đó là câu:
    “Một bầy tang tình con nít (ơ mấy lội, lội) lội sông”. Xin hỏi trong các chữ con nít, con xít, con sít, con nhít, chữ nào đúng?

    Phan Hiền Viên
    (Đại học Nghệ thuật – Huế)

    KHÁNH TƯỜNG: Quả thật Khánh Tường tôi cũng đã nghe và đọc nhiều dị bản về bài dân ca Trống cơm và cũng có thắc mắc như chị: Nhít, sít, xít, nít thì chữ nào là chính xác? Sau đây là các nguồn ghi khác nhau:

    - Con nít: Các tập dân ca phổ biến trong thập niên 60 của thế kỷ trước ở Sài Gòn cho thanh niên, sinh viên, học sinh.

    - Con sít: Dân ca quan họ Bắc Ninh (NXB Văn Hóa, Hà Nội, 1962).
    Một bầy con sít lội sông đi tìm.

    - Con xít: Trên trang web autim.net/nhac
    Một đàn tang tình con xít...

    - Con nhít: Chim Việt cành Nam, số 25, ngày 21-11-2006.

    Tác giả Nguyễn Dư cho rằng “nhít” mới là chữ chính xác.
    Một bầy tang tình con nhít...

    Theo Nguyễn Dư, nhít là từ cổ ở miền Bắc, duy nhất được ghi lại trong từ điển Génibrel (1898). Nhít = trẻ con (Nhít, chữ Nôm, ghép: niết + tiểu).

    Theo Đại Nam Quấc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của thì từ Nít (Nôm) cũng ghi bằng chữ Niết (Hán).

    “Một bầy tang tình con nhít” hay “một bầy tang tình con nít” là cùng nghĩa. Còn “xít” hay “sít” thì không có nghĩa (một bầy bọ xít lội sông!?; Một bầy chim sít lội sông!?).

    Giáo sư Trần Văn Khê khi ghi lời bài Trống cơm do một danh ca quan họ là Lý Tiến Thành, quê ở Bái Uyên, Bắc Ninh ca, cũng ghi là con nít.

    Theo tôi, phải viết (hoặc hát) là “tang tình con nít/con nhít lội sông” mới đúng. Đây cũng là ý kiến của tác giả Nguyễn Dư trong Chim Việt cành Nam.

    Nguồn:
    https://www.sggp.org.vn/con-nit-hay-con-xit-la-dung-96469.html

    Trả lờiXóa