PHẬN ĐỜI GIÁP NGỌ - Quang Tuyết

 

Tác giả bài viết Quang Tuyết

Mẹ tôi nói: “Ngựa chạy đường dài, gà gáy khuya”
Con gái tuổi Giáp Ngọ cao số nên đường đời lắm truân chuyên, dù con may mắn sinh vào cuối thu, có nghĩa là được mùa sinh, nhưng hạnh phúc chỉ có thể đến với con cuối cuộc đời, khi con đã trãi qua nhiều biến cố…

THÁNG 8 MÙA TRĂNG – Thơ Lê Phước Sinh

   

                Nhà thơ Lê Phước Sinh

  

THÁNG 8 MÙA TRĂNG 

 

Trung Thu ế ẩm,

hàng che dựng tạm quán bên đường.

Cô bán ngáp chừng như ngái ngủ,

thỉnh thoảng giật mình khi khách hỏi mua.

1 phần 1 hộp

trôi xuống 2 phần 1 hộp

lại trôi 3 phần 1 hộp

4 phần 1 hộp...

 lốc giá xoáy,

hụt hẫng.

"Đồng Khánh""Kinh Đô""Như Lan"...

cấp cao cấp thấp méo mặt chẳng chút gượng cười,

tơi tả.

Chú Cuội vứt bỏ Rìu dưới gốc Cây Đa hu hu nằm khóc.

Cô Hằng xiêm áo phấn son nhợt nhạt, chẳng còn huyền ảo như năm nảo năm nào...

Găng ơi là Giăng.

Trung Thu lại thủng Trống thúc Lân.

Ông Địa xề bụng, uể oải vén áo đẩy lên giấu xuống.

Sài gòn ảm đạm.

mùa Trung Thu tháng Tám, Hai Không Hai Ba.

 

Lê Phước Sinh

TẠP LỤC THI 1, 2, 3 - Thơ Chu Vương Miện

   

1.TẠP LỤC THI

 

thế sự như diệp đa

hắc như cẩu khẩu

trên bảo

dưới không nghe?

nhậu quất cần câu

cho chó ăn chè

 

trảm phụ thế sự

hai tai chưa điếc

nhưng

làm không được

huề

 

con cò con trai

con cò vừa đi vừa bay

con trai chỉ nằm yên một chỗ

thật quá khổ

được bạc thất tình

được tình thua bạc

huề vốn

làm thinh

chỉ là chim

chỉ là bướm

chỉ là thế thôi?

mà khốn khổ khốn nạn

một kiếp người

 

Tôn Ngộ Không

Một tay thiết bảng

Một tay kính chiếu yêu

nam chinh bắc thảo

mệt bở hơi tai

chuyện dài dài

Trư Bát Giới

chỉ ăn uống ngủ

chuyện thiên hạ

chuyện ruồi bu

ngoài tai?

 

còn sống còn thở

còn thở còn làm thơ

làm cho chính mình

cho tỉnh không mơ

không cần cho mai sau?
dòng sông dòng đời
y như nước qua cầu?

 

“EM XA LẠ QUÁ, ĐÂU CÒN PHẢI...”, KỶ NIỆM MỘT CHUYỆN TÌNH CỦA VŨ HOÀNG CHƯƠNG... - Trần Trung Sáng

 Em xa lạ quá, đâu còn phải

Tố của Hoàng xưa, Tố của tôi.

 

Theo ông Vũ Hoàng Ðịch (tác giả bài thơ Ba Đình nắng, được Bùi Công Kỳ phổ nhạc), em ruột của thi sĩ Vũ Hoàng Chương, nhân vật “nàng Tố” có tên là Tố Uyển, họ Trần. 

Vũ Hoàng Chương làm thơ gọi tên nàng là Tố Vân. Ông Địch cũng cho biết, việc “Tố của Hoàng trở thành Tố của... ai”, ai ở đây là ông Ðào Bá Cương, tốt nghiệp Tiến sĩ Luật ở Pháp, từ Pháp về làm đám cưới nàng Tố ở Hà Nội.

Tập thơ Mây, tập thơ gắn với giai thoại một chuyện tình của Vũ Hoàng Chương với nàng Tố Vân. Tập thơ Mây (nghĩa là Vân) được Đời Nay xuất bản năm 1943, bìa tập thơ lại do một họa sĩ tên Vân vẽ, đó chính là Tô Ngọc Vân. Tố Vân là con gái một gia đình khá giả và đã cùng thi sĩ họ Vũ trao nhau những lời yêu đương mặn nồng. Những rồi bỏ mặc những lời thề ước, nàng bỏ chàng đi lấy chồng vào ngày 12 tháng 6. Vì vậy trong tập thơ Mây có bài thơ mang tên Mười Hai Tháng Sáu, là một trong những bài thơ ông viết trong trạng thái mê man của men say, cái thứ men chất chồng tuyệt vọng:
 

“Tháng sáu, mười hai, từ đây nhé

Chung đôi, từ đây nhé lìa đôi!

Em xa lạ quá, đâu còn phải

Tố của Hoàng xưa, Tố của tôi.

 

Men khói đêm nay sầu dựng mộ

Bia đề tháng sáu, ghi mười hai,

Tình ta, ta tiếc! cuồng, ta khóc.

Tố của Hoàng nay Tố của ai?…”

 

Dù hai người yêu nhau, nhưng Tố Vân đã được gia đình hứa hôn từ năm 12 tuổi. Theo tục lệ, nếu thoái hôn thì gia đình nhà gái phải trả lễ cho nhà trai. Gia đình Vũ Hoàng Chương lúc đó khá giả, sẵn sàng làm được việc này, nhưng “nàng thơ” nhút nhát của ông đã không dám hé răng với cha mẹ. Bởi vậy, họ đành chia tay nhau. Nhờ mối tình không thành với Tố Vân, Vũ Hoàng Chương có tập thơ Mây đi vào lịch sử thi ca Việt Nam, bên cạnh đó còn có kịch thơ Vân muội nổi tiếng được diễn ở Nhà Hát Lớn Hà Nội ngay sau khi được sáng tác.

MÀU TRĂNG QUÊ, TRĂNG ĐÊM – Thơ Tịnh Bình

   

                     Nhà thơ Tịnh Bình

MÀU TRĂNG QUÊ

 

Hoa súng tím

Hay màu chiều lặng lẽ

Chớm tịch liêu

Hoàng hôn giăng đỏ phía đồng xa

 

Ran rát tiếng ve

Ngưng bặt giữa trưa hè

Điệu ru hời ai ngân nga câu hát

Gió khẽ khàng man mác khúc sông quê

 

Thèm tiếng chim gù giữa sớm mai thu

Quang gánh mẹ đơm vàng bông bí

Giọt sương mắt tròn ngủ quên bờ cỏ

Ấu thơ hò reo í ới

Năm mười cút bắt còn đâu

 

Cánh diều cõng ước mơ tôi

Bỏ lại sau lưng màu hoa ngơ ngác

Mùi phố thị hầm hập

Giấc mơ đêm ú ớ trở mình

Ánh trăng treo nghiêng ngoài cửa sổ

Bàng bạc tỏa màu quê...

 

ĐỌC LẠI Ý THỨC MỚI TRONG VĂN NGHỆ VÀ TRIẾT HỌC CỦA PHẠM CÔNG THIỆN (6) - Nguyên Lạc

 

Phạm Công Thiện

VỀ PHẠM CÔNG THIỆN
Những điều Phạm Công Thiện đã viết:
 
1. Văn
 
– Bi tráng là gì?
Bi tráng không phải là bi đát và bi thảm. Bi tráng là chuyển hoá nỗi đau khổ kinh hoàng thành ra niềm cực lạc ngất trời. Bi tráng là nhảy múa ca hát bên hố thẳm. Bi tráng là cuồng say ngây ngất trong sự đau đớn quằn quại. Nietzsche, Nikos Kazantzakis, Ulysse, Alexis Zorba là hình ảnh trung thực của con người bi tráng. Tóm lại, bi tráng (tragique) là đội vương miện trên nỗi đau đớn khôn cùng của cuộc đời.
Dù bên ngoài là nghịch cảnh tai hoạ khủng khiếp, nhưng bên trong vẫn là niềm kiêu hãnh vô biên và vô tận.
Đó là ý thức bi tráng. (Ý thức mới trong văn nghệ và triết học – Phạm Công Thiện)
 
– Đừng bao giờ tìm ý nghĩa của cuộc đời; cuộc đời không bao giờ có ý nghĩa. Không ai có thể hiểu được bất cứ cái gì trên đời này: không gian, thời gian, thế gian, một chiếc lá khô, một vết mực đen, tất cả đều bí mật và huyền ảo. Tất cả những triết gia, tất cả những hiền nhân, tất cả những nhà thông thái, những nhà toán học, những nhà khoa học đều là những kẻ tự đánh lừa và đánh lừa người khác rằng họ có thể đi vào được hang tối của sự vật. Không. Không bao giờ sự vật hé ra một tý cho họ thấy. Sự vật vẫn đen tối như đêm ba mươi, dù nhân loại có trường tồn đến một tỷ triệu năm nữa thì sự vật vẫn đen tối như đêm hai mươi chín Tết vào mỗi năm nước không chảy.
Hơi thở, chỉ có hơi thở là quan trọng nhất. Biết thở mới là khó nhất. Hơi thở, tìm ý nghĩa cho hơi thở có khác gì tìm mặt trời trong bảo tàng viện đóng kín đầy bụi. (Mặt Trời Không Bao Giờ Có Thực – Phạm Công Thiện).

RỖNG RANG PHỐ CŨ – Thơ Đỗ Tư Nhơn

   

RỖNG RANG PHỐ CŨ
 
Trở về với
dốc Nhà Chung
Ngồi
càfé sáng                                                       
một mình với tôi
Hai năm nước chảy hoa trôi
Tro hòa hồ nước
giữa trời
bao la
Trúc Lâm chuông vọng ngân nga
Dã Quỳ sẽ nở vàng hoa bên đường
Vắng Người
phố cũ rỗng rang

Thánh đường chiêu niệm hồn mang mang sầu!

 

Đỗ Tư Nhơn

Dalat.16-9-2023 

BÀI THƠ “QUAN THƯ” TRONG KINH THI - Hoàng Nguyên Chương

Nguồn:

http://thohoangnguyenchuong.weebly.com/th417-d7883ch-ch7919-haacuten/bi-th-quan-th-trong-kinh-thi

Bài “quan thư” (chim Thư kêu) là bài tình ca mở đầu ở phần Quốc phong (thiên Châu Nam) và cũng là mở đầu cho toàn bộ quyển Kinh Thi. (Kinh Thi là một tổng tập thơ ca vô danh của Trung Quốc được sáng tác khoảng từ đầu thời Tây Chu đến cuối thời Xuân Thu. Hiện nay nó còn 311 bài thơ, chia làm 3 bộ phận lớn là Phong, Nhã, Tụng). Như vậy, bài thơ “quan thư” này đã xuất hiện hơn 2600 năm, nó đã đi vào lòng người và còn tồn tại đến hôm nay mặc dù Kinh Thi đã từng bị Tần Thủy hoàng cho đốt sạch. Thế mới biết sự tồn tại của bài thơ hay còn bền bỉ hơn cả những tòa lâu đài cung điện đã từng có ở trên mặt đất

Ngự bút bài thơ Quan thư (Chu Nam) của vua Thanh Càn Long và bức tranh minh họa

BÀI THƠ “QUAN THƯ” TRONG KINH THI

關雎 QUAN THƯ (1)

關 關 雎 鳩， Quan quan (2) thư cưu (3)

在 河 之 洲。 Tại hà chi châu.

窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ (4)

君 子 好 逑。 Quân tử (4) hảo cầu

參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái (5)

左 右 流 之。 Tả hữu lưu chi

窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,

寤 寐 求 之。 Ngụ mị cầu chi.

求 之 不 得， Cầu chi bất đắc,

寤 寐 思 服。 Ngụ mị tư phục

悠 哉 悠 哉。 Du tai! du tai!

輾 轉 反 側。 Triển chuyển phản trắc.

參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái,

左 右 採 之。 Tả hữu thái chi

窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,

琴 瑟 友 之。 Cầm sắt (6) hữu chi

參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái

左 右 芼 之。 Tả hữu mạo chi

窈 窕 淑 女。 Yểu điệu thục nữ.

鐘 鼓 樂 之。 Chung cổ lạc chi

* Khuyết danh

* Dịch nghĩa:

QUAN THƯ

(CHIM THƯ KÊU)

I) Chim Thư cưu cất tiếng kêu quan quan

Ở trên cồn bãi sông.

Như người con gái hiền thục dịu dàng

Sánh đẹp đôi cùng người quân tử.

II) Rau hạnh mọc so le um tùm

Cả bờ trái bờ phải theo dòng nước chảy

Người con gái hiền thục dịu dàng

Ta thức ngủ đều mơ tưởng đến nàng

Mơ tưởng đến nàng mà không được gặp

Thức ngủ đều mong nhớ

Ôi ! Triền miên! Triền miên!

Để ta luôn trằn trọc trăn trở.

III) Rau hạnh mọc so le um tùm

Hái bên trái rồi hái bên phải

Người con gái hiền thục dịu dàng

Ta ước mong được cùng nàng kết duyên cầm sắt

Rau hạnh mọc so le um tùm

Chọn hái cả bên trái rồi bên phải

Người con gái hiền thục dịu dàng

Ta muốn giúp cho nàng vui bằng tiếng chuông trống

* Dịch thơ:

QUAN THƯ...

(Chim thư kêu...)

I) Chim thư cưu họa tiếng

Hót trên cồn bãi sông

Như cô gái dịu hiền

Sánh đẹp đôi quân tử

II) Rau hạnh mọc lô nhô

Ven theo dòng phải trái

Người con gái dịu hiền

Thức ngủ ta mơ mãi

Mơ nàng chưa được gặp

Thức ngủ đều nhớ mong

Ôi! Nỗi nhớ triền miên

Cứ bâng khuâng trằn trọc.

III) Rau hạnh mọc lô nhô

Trái phải trông nàng hái

Người con gái dịu hiền

Ta ước duyên cầm sắt.

Rau hạnh mọc lô nhô

Trái phải gom từng cọng

Người con gái dịu hiền

Xin chào vui chuông trống.

* Hoàng Nguyên Chương dịch

   

               Đọan đầu Kinh Thi trên trúc (ảnh Internet)

======/= =====

Chú thích

1 - Quan thư: Tên đề bài thơ. Những bài thơ trong Kinh Thi hầu hết đều không có đầu đề nên người biên soạn thường lấy một hai từ đầu của bài thơ để đặt tên đề cho dễ nhớ. Riêng ở đây từ “quan thư” có thể hiểu là tiếng “chim thư kêu”.

2- - Quan quan: Theo chú giải của Chu Hy (đời Tống): Quan quan là tiếng chim trống và chim mái ứng họa nhau.Như vậy đây là từ tượng thanh nếu đọc theo âm bạch thoại là “Kwuan kwuan” vì “quan quan” chỉ là âm Hán Việt.

3- Thư cưu: Cũng theo Chu Hy : thư cưu là loài chim nước, loài chim này còn có một tên khác nữa là “vương thư”, hình dạng giống như chim phù y, chúng thường xuất hiện ở khoảng sông Trường giang và sông Hoài. Chim này sống có đôi nhất định, người ta chưa hề thấy chúng sống lẻ loi hay sống dư cặp. Chúng thường lội chung, tình ý đậm đà nhưng không hề lả lơi.(Lược trích chú giải của Chu Hy)

4- Thục nữ, quân tử: Theo ý của Khuông Hành (đời Hán) và sách của Mao công ( đời Hán) thì cho thục nữ (người con gái hiền lành) là bà Thái Tự (Hậu phi của Chu Văn vương), lúc bà còn thôn nữ. Còn quân tử (người có tài đức nhân cách hơn người) là vua Văn vương. Quan niệm này đã bị giới phê bình ngày nay bác bỏ. Bỡi vì đây là bài dân ca mang tình điệu chất phác thật thà đã xuất phát từ giới bình dân, nói lên tình cảm đơn phương của chàng trai với cô gái hái rau. Nó không hề dính dáng gì đến chuyện của phi tần vương đế.

5- Hạnh thái: Rau hạnh. Theo Chu Hy nó còn có tên là rau tiếp dư, rễ mọc ở đáy nước, lá màu đỏ tía hình tròn, đường kính hơn một tấc, nổi trên mặt nước. Rau này mọc ven theo hai bên bờ trái phải dưới dòng sông .

6- Cầm sắt: Đàn cầm (Có 5 dây) và đàn sắt (có 25 dây). Là hai loại đàn cổ thường dùng hòa âm với nhau. Cầm sắt mang biểu tượng chỉ tình vợ chồng hòa hợp.

Bởi vậy, câu “cầm sắt hữu chi” nếu hiểu là đem đàn cầm, đàn sắt ra để đánh cho người thiếu nữ nghe thì không hợp lý mà nó chỉ có nghĩa là chàng trai mơ ước muốn được cùng thiếu nữ hái rau sánh duyên cầm sắt (duyên chồng vợ) mà thôi.

Cũng do cách lý giải của Chu Hy và các người thời trước mà ta lại thấy có những ý như “u nhàn thục nữ, hoặc cảnh vua cho người hái rau về nấu chín rau rồi bày hai bên…” chứ thực ra trong nguyên tác không hề có những ý này.

         

                              Chim Thư Cưu - theo google

Giới thiệu một số bản dịch khác:

1)  Bản dịch của Tản Đà

Thư cưu kêu quan quan

Quan quan cái con thư cưu,

Con sống con mái cùng nhau bãi ngoài.

Dịu dàng thục nữ như ai,

Sánh cùng quân tử tốt đôi vợ chồng.

Muốn ăn rau hạnh theo dòng

Muốn cô thục nữ mơ mòng được đâu.

Nhớ cô dằng dặc cơn sầu,

Cho ta dằn dọc dễ hầu ngủ yên.

Muốn ăn rau hạnh hái về,

Muốn cô thục nữ nay về cùng ta.

Tiếng chuông tiếng trống vui hòa,

Tiếng cầm tiếng sắt mặn mà yêu đương.

                                          Tản Đà dịch

    

2) Bản dịch của Tạ Quang Phát: (Tác giả đã dịch Kinh Thi thời nay)

+ Quan thư 1:

Quan quan kìa tiếng thư cưu

Bên cồn hót họa cùng nhau vang dầy

U nhàn thục nữ thế này

Xứng cùng quân tử sánh vầy lứa duyên.

+ Quan thư 2:

So le rau hạnh lơ thơ

Hái theo dòng nước ven bờ đôi bên

U nhàn thục nữ chính chuyên

Nhớ khi thức ngủ triền miên chẳng rời

Nếu cầu mà chẳng được người

Khi mơ khi tỉnh bồi hồi nhớ thương

Xa xôi trông nhớ đêm trường

Chiếc thân trằn trọc trên giường nào yên.

+ Quan thư 3:

 Vắn dài rau hạnh bên sông,

Kiếm tìm mà hái theo dòng đôi bên.

Được người thục nữ chính chuyên,

Mến nàng, cầm sắt đánh lên vang dầy.

Bên sông rau hạnh vắn dài,

Đem về nấu chín mà bầy hai bên.

Được người thục nữ chính chuyên,

Để nàng vui thích, vang rền trống chuông.

                                Tạ Quang Phát dịch

3) Bản dịch chưa rõ tên tác giả:

Quan quan kìa tiếng thư cưu

Đôi chim hót họa bãi sau sông Hà

Nết na cô gái mặn mà

Cùng chàng quân tử thật là xứng đôi

So le rau hạnh ngắn dài

Cô em ngắt hái ngọn ngòai ngọn trong

Yêu nàng anh những ước mong

Cầu mà chẳng được anh trông đêm ngày

Chao ôi là cái đêm dài

Băn khoăn trằn trọc thức hòai nhớ em

So le rau hạnh mọc xen,

Cô em ngắt hái đôi bên nhịp nhàng,

Nết na cô gái dịu dàng

Ước ao cầm sắt cùng nàng hợp duyên

So le rau hạnh mọc xen,

Cô em ngắt hái đôi bên nhịp nhàng

 Nết na cô gái dịu dàng

Ước ao chuông trống cùng nàng hòa vui

            (Chưa tìm ra tên tác giả đã dịch)

                                                             Hoàng Nguyên Chương

VÁY ĐÌNH BẢNG BUÔNG CHÙNG CỬA VÕNG - Tâm thức dân gian, tâm hồn quê hương

 

 

Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng

Chị thẩn thơ đi tìm

Đồng chiều

Cuống rạ

 
Chiếc “váy Đình Bảng” khắc một vệt buồn thương khắc khoải trong văn học Việt qua một câu chuyện thực thực hư hư. Liệu đó có phải là hình bóng giai nhân lay động một đời thơ Hoàng Cầm. Là người mà chàng trai mải mê đầu non cuối bể để tìm lá, hay tìm hình bóng mà duyên phận đã mãi lỡ làng.
 

TRÊN NHÁNH PHÙ VÂN – Thơ Trần Mai Ngân

      

                         Nhà thơ Trần Mai Ngân

TRÊN NHÁNH PHÙ VÂN

 

Treo trên nhánh biếc phù vân

Chút ngày xưa cũ ân cần đã trao

Bây giờ xuân nhạt phai Đào

Mỉm cười thôi chút ngọt ngào còn đây

 

Gửi theo trăm gió nghìn mây

Thuở tình ngây dại của ngày uyên ương

Hết yêu học cách còn thương

Đa đoan trần tục miên trường khắc ghi

 

Trái tim khắc khoải bỏ đi

Hôm nay sóng xoá những gì hôm qua

Ú oà trong cõi ta bà

Có không - không có… đó là đôi ta!

 

Trần Mai Ngân

15-9-2023