DÙNG TỪ NGỮ “GA TÀU THỦY BẠCH ĐẰNG” NHƯ VẬY CÓ ĐÚNG KHÔNG? - Nguyễn Gia Việt

Lịch sử, văn hóa Sài Gòn đã có sự khó hiểu, sai lệch từ những năm sau này, khi mà chữ nghĩa Miền Nam đã bị thay đổi.
 
Lịch sử Bến Bạch Đằng đơn giản. Đây vốn là đất Kompong Luông vùng Sài Gòn. Pháp qua đặt tên đường từ cột cờ Thủ Ngữ tới công trường Mê Linh là Quai le Myre de Vilers, đoạn còn lại tới Ba Son là Quai d’Argonne.
 
Sau 1955 tổng thống Ngô Đình Diệm nhập hai đoạn đường lại đặt thành Bến Bạch Đằng. Kêu là bến vì đây là đại lộ ven sông, dưới là bến sông nhiều ghe tàu. Sau 1975 Bến Bạch Đằng bị xóa tên, đặt thành đường Tôn Đức Thắng. Tuy nhiên người Sài Gòn vẫn kêu là Bến Bạch Đằng. Và nay xuất hiện “ga tàu thủy” tại bến Bạch Đằng.

EM ĐI TÌM – Thơ Quang Tuyết

  

                                 Nhà thơ Quang Tuyết

EM ĐI TÌM

 

Em đi tìm mùa Xuân

Chơi vơi khung trời rộng

Em đi tìm hoa mộng

Miên man giữa đời thường

    

Em tìm bằng trái tim    

Dõi đời trong mê mãi    

Tìm với niềm tê tái   

Nắng chưa về trong tay

 

Em đi tìm cơn say

Dập dìu trong nỗi nhớ

Môi còn vương hơi thở

Một ngày cùng hương bay

     

Ngõ xưa còn khép kín  

 Người đời hoài xôn xao    

Em về như kẻ lạ    

Hoa dại nở bên rào

 

Sáng 28 Tết...

Đường hoa còn khép cửa

Đinh Quang Tuyết

VIẾT CHO EM – Thơ Phan Quỳ

  
 

 

VIẾT CHO EM

 

Ta viết cho em bài thơ trường cũ,

Thầy đã xa, sách vở cũng phai rồi.

Nhưng trong ta tháng ngày như vẫn mới.

Bởi tim nầy, tình ấy chẳng phai phôi.

 

Ta viết cho em nỗi lòng chưa ngỏ

Đã ly tan cách biệt mấy phương trời.

Ta lưu lạc trên dặm dài gió bụi

Em quay về khâu vá những buồn vui.

 

Ta biết tin một ngày xa trở lại

Vết rong buồn trôi mãi giữa sông xưa.

Em lặng lẽ khi chiều về bến cũ.

Ngỡ đâu đây còn vang tiếng gọi đò.

 

Em vội bước sợ trống trường đã gõ

Ta theo sau thương mến đến nao lòng.

Áo trắng trong màu tươi nguyên rực rỡ

Sáng trên đường một vạt nắng mênh mông.

 

Chuyện tình buồn cũng đã mấy mươi năm.

Ta gảy khúc bên sông thương thiếu phụ.

Ta khẽ hát em ơi người tình lỡ

Và nghe lòng buốt lạnh những tàn đông.

 

                                              Phan Quỳ

NGÀY HÔM QUA – Thơ Trần Mai Ngân

  

       Nhà thơ Trần Mai Ngân

NGÀY HÔM QUA

 

Có những mùa chở tôi đi

Qua bến cũ, qua xuân thì môi thắm

Có những ngày như buồn lắm

Nhớ một người đã say đắm nơi đâu...

 

Có gian truân, có dãi dầu

Xin qua hết để nhiệm mầu ban phát

Trần gian lạ như khúc hát

Những nốt trầm buồn bóng Hạc bay xa

 

Ngày hôm qua, ngày hôm qua

Xin xua hết những nhạt nhoà quá thể!

                           

                                   Trần Mai Ngân

LẠI THÊM MỘT SỰ THAY TÊN ĐỔI HỌ NGU XUẨN – Thơ Bùi Chí Vinh

LẠI THÊM MỘT SỰ THAY TÊN ĐỔI HỌ NGU XUẨN

 

Từ nhỏ tôi đã chụp hình ở Bến Bạch Đằng

Ba má tôi không bao giờ gọi đó là "Ga Tàu Thủy"

Dân Sài Gòn không xuất thân từ khỉ

Từ rừng về chí chóe đổi thay tên

Từ Bến Bạch Đằng này tôi đã lớn lên

Đã cầm bút bảo vệ nền văn hiến

Đã cầm súng chống bọn ngoại xâm nham hiểm

Để được giữ vẹn nguyên ba chữ "Bến Bạch Đằng"

Giờ đây đứa nào đổi thành "Ga Tàu Thủy" cục cằn

Làm gì có đường sắt, có tiếng hụ còi tàu xình xịch

Ở bến cảng này chỉ có thằng bé hai tuổi ngày xưa mơ cổ tích

Mơ chiến thắng Bạch Đằng Giang, mơ yêu nước thương nòi

Các ngươi cứ việc bán mình nhưng đừng bán địa danh lịch sử của tôi... 

                                                                             Bùi Chí Vinh

                                                                               28-2-2024

NGHỆ THUẬT HÁT Ả ĐÀO - Hoàng Quốc Hải

Hát Ả đào. Tranh sơn dầu của Phạm Công Thành (2005)

 
Như mọi người đều biết, “Ả đào” vốn là lối hát thờ, và nó từ cửa đình vào cung đình, lại từ cung đình trở về gia đình, và trở thành một thứ nhạc thính phòng quý phái tồn tại suốt chiều dài lịch sử của dân tộc ta. Đây là lối hát, múa có nhạc do một tốp nữ trình bày. Nhưng từ hậu Lê sang Nguyễn, không hiểu do những nguyên nhân đột biến sáng tạo nào, mà nó được chuyển sang hình thức độc đáo như còn tồn tại tới ngày nay.
 

PHẠM HỮU QUANG, "GIANG HỒ TA CHỈ GIANG HỒ VẶT" - Phạm Hiền Mây

Giang hồ ta chỉ giang hồ vặt / Nghe tiếng cơm sôi cũng nhớ nhà, là hai câu thơ, thú vị và thi vị, nhiều năm nay, vẫn luôn được mọi người nhắc đến trong niềm yêu mến và thương tưởng.
 
Giang hồ nghĩa là gì, mà sao trong thơ ca, văn chương và cả đời thường, lại nhắc tới nhiều vậy?
Học giả Đào Duy Anh trong Giản Yếu Hán Việt tự điển giảng hai chữ giang hồ như sau: Tam giang và ngũ hồ là chỗ ẩn dật - không có chỗ định trú - hư phù không tin được. Nghĩa rộng ra, giang hồ là từ dùng để chỉ cuộc sống phóng túng, rày đây mai đó, không ở yên một chỗ.
Từ nghĩa gốc sông to và ao lớn, chỉ cảnh thiên nhiên, người ta ám chỉ đến những người từng trải việc đời, rồi xa hơn nữa, người ta ám chỉ đến những người ngao du đây đó, thích du lịch, thích phiêu lưu, sống lang thang. Và nếu hiểu theo nghĩa xấu, thì giang hồ là làm giặc, là ăn cướp.
Trong tự điển Truyện Kiều, Đào Duy Anh còn lấy hai câu sau đây để diễn giải thêm một nghĩa nữa của giang hồ, khi dùng cho nữ giới, thì đó là gái làng chơi, gái ăn sương:
 

Chạnh niềm nhớ cảnh giang hồ

Một mùa quan tái bốn mùa gió trăng

 

NỖI NHỚ MANG TÊN NHÀ CŨ, TỤNG CA GIÓ SỚM – Thơ Tịnh Bình

  

            Nhà thơ Tịnh Bình
 

NỖI NHỚ MANG TÊN NHÀ CŨ

 

Hình dung nỗi nhớ mang tên nhà cũ

Nơi tôi sinh ra và lớn lên

Và rời đi khi đã tự gắn cho mình đôi cánh

 

Nhà cũ

Lũ chuồn kim ngơ ngác đậu trên dây phơi

Sót vụn rơm khô tổ chim ở trọ mái hiên mùa trước

Gian bếp ố vàng chăng đầy bồ hóng

Hấp háy mắt lửa reo cười

 

Nhà cũ

Mảnh trăng treo lấp ló đầu hồi

Đèn dầu leo lét bóng

Dáng cha in nghiêng

Chỉ lên vách mẹ đùa con trẻ

Ú... òa...

Trên mái nhà gió giật mình trượt chân cười nắc nẻ

Tiếng thạch sùng đòi bắt đền chắt lưỡi kêu vang

 

Nhà cũ

Mắt giếng khơi xanh màu phong rêu phẳng lặng nhìn trời

Bầy con nít ngây ngô nô đùa dưới làn mưa đầu hạ

Tranh nhau trái ổi chín hườm

Thơm lựng cả giấc mơ

 

Chẳng thể nào thôi hình dung nỗi nhớ mang tên nhà cũ

Bước chân rời đi

Rồi lại trở về

Quấn quýt lòng dây bầu dây bí

Rộn tiếng chim đầy sân tranh sợi nắng vàng

Lũ hoa bướm rực rỡ sắc màu nhảy múa không ngừng trước gió

Vấn vít sợi khói nồng không nỡ bay lên từ chái bếp

Chợt thấy mình lạc về nơi xa lắc

Tóc hoa râm ước làm đứa ngoan đồng...

 

BỐN MƯƠI CHÍN NĂM TÔI XA ĐÀ LẠT - Trần Vấn Lệ

\Nhà thơ Trần Vấn Lệ

Bốn mươi chín năm, từng đêm, giấc ngủ, tôi chiêm bao, Đà Lạt tôi về... Hơn nửa đời người mãi mãi một quê, tôi còn sống để nói còn yêu quý!
 
Tôi gặp bạn bè biết bao điều thủ thỉ:  Đà Lạt dễ thương nhờ con dốc Nhà Làng!  Con đường lát đá thôi, người xưa mở đi ngang / cái lưng núi và leo lên ngọn núi... lên khu Hòa Bình nhìn sương mù trôi nổi / từ Lang Bian về tới Cam Ly...
 
Đà Lạt ít chỗ bằng để đậu cái xe... nên xe đậu cứ gối đầu sườn núi, yên tâm nằm ngàn năm không có bụi / chỉ phấn thông vàng thơm ngát bay bay...
 
Đà Lạt có vườn Bích Câu, có rừng Bồng Lai, có thác Goughga, có thác Pongour, có thác Ankroet... có Suối Vàng... có Lạc Dương... dễ thương từng tên gọi, cái nghĩa của từng địa danh không trong sách vở!
 
Thí dụ Suối Vàng... bạn đi tới đó, bạn đãi được vàng chớ chẳng phải chết nha!  Rồi bạn lên Lạc Dương đứng lại ngà ngà, bạn hít thở khí trời thơm ngát...
 
Nhiều người nói Đà Lạt xưa là Xã Lát / điểm khởi đầu của một bản Tình Ca... có một người đàn ông từ bé đến già yêu chỉ một người Tiên trong giấc mộng...
 
Người con gái đó, nàng Tiên, còn sống trong thơ tôi mỗi tối hiện thành hoa... Cẩm Tú Cầu người ta trồng ở Ga / cùng hoa huệ mượt mà ấp Hồng Lạc!
 
Mình đi xuống Datanla ngồi bên bờ thác, bạn với tôi, mình thắp nhé lò hương, gọi tên ông Nguyễn Du bày tỏ nhớ thương, vầy lửa cũ và tôi nghe bạn hát...
 
Bài Tình Xa...bạn tiễn tôi đi!  Bốn mươi chín năm tôi vẫn nhớ về / tóc của bạn tóc thề tóc nguyện / sóng lòng tôi đầy biển bọc năm Châu...
 
                                                                                       Trần Vấn Lệ
 
(*) Thơ Nguyễn Du: “Mai sau dẫu có bao giờ, đốt lò hương ấy so tơ phím này.”

KHÓI NẮNG THÁNG GIÊNG, EM VÀ THÁNG GIÊNG – Thơ Tịnh Bình

 

  

 

KHÓI NẮNG THÁNG GIÊNG

 

Mơ màng khói nắng tháng giêng

La đà chái bếp thương miền xuân xưa

Vàng tia nắng rót lưa thưa

Lao xao ngõ vắng hàng dừa tóc xanh

 

Tiếng chim ríu rít chuyền cành

Xuân khoe lộc biếc trên nhành nắng mai

Gió vờn áo mới tung bay

Lả lơi ong bướm vờ say giêng nồng

 

Tiếng gà trưa vắng bên sông

Nhặt hương cổ tích bềnh bồng ca dao

Mẹ ngồi gội nắng cầu ao

Chợt mềm khúc gió khẽ chao cánh bèo

 

Giêng hai hương bưởi về theo

Dáng mưa khói mỏng quê nghèo mái tranh

Đong đưa hoa trái ngọt lành

Chắt chiu nắng gió mà thành vị quê...

 

THƯƠNG QUÁ CHỪNG CÔ BÉ BÁN DIÊM – Thơ Trần Vấn Lệ

  

                               Nhà thơ Trần Vấn Lệ

THƯƠNG QUÁ CHỪNG CÔ BÉ BÁN DIÊM

 

Nhìn lên cuốn lịch:  qua ngày Tết!

Mười Sáu ra Giêng... việc trước nhà

Người cắt cỏ cười... xe, máy nổ

Đường trường xa xa xa xa xa...

 

Mở bài thơ mới, còn như cũ,

Vẫn cũ!  Vì trăng lặn khuất rồi!

Cái chữ Khuất hay... trăng-khuất-núi

Quê Hương cũng vậy, khuất mù khơi...

 

Nguyễn Bính có một câu:

"Cánh buồm nâu!  Cánh buồm nâu!  Cánh buồm!" (*)

Mình chửa có câu nào đắt giá

Nhìn tờ lịch thấy... thấy sao đâu...

 

Mười lăm ngày nữa thì Giêng hết,

Mười một tháng hơn biết sẽ dài

Mình vẫn còn thơ, tình biết mấy?

Yêu đời, yêu tới đám mây bay...

 

Nhìn lên cuốn lịch, buồn năm phút

Năm mới mà hai bạn bỏ mình...

Một bạn thong dong về nước Chúa

Một người theo Phật trú trang Kinh! (**)

 

Nhìn lên tờ lịch nghe chuông vọng

Những tiếng boong boong dần nhỏ dần.

Cô Bé Bán Diêm mừng gặp Ngoại (***)

Khoe Bà:  Con Mới Lễ Noel...

 

                                           Trần Vấn Lệ

 
(*) Thơ Nguyễn Bính:  "Anh đi hả?  Anh đi đâu?  Cánh buồm nâu!  Cánh buồm nâu!  Cánh buồm!".
(**) Hai người bạn của tôi mất trong tháng Giêng Giáp Thìn:  Trung Tá Lê Quang Sinh ở Plano Texas mất ngày 14-2-2024 và Trung Úy Đàm Quốc Cường mất ngày 20-2-2024 ở San Diego California.
(***) Một truyện xưa mùa Noel cũ của Anderxen.

SỰ ĐỜI, THƠ, TẠI TẠI SAO – Thơ Chu Vương Miện

  

 

SỰ ĐỜI

 

Thiếu nước thực phẩm

3 bẩy 21 ngày biến

Không thì theo hoa cỏ héo ngay

Nuôi tốn lúa tốn nước

Lỡ xổng chuồng là bay ngay

 Thóc lúa ngũ cốc ăn xong

Uống nước quẹt mỏ

Rồi quay lại ị vào tô nước

Cút một mạch

 

Đời ca hát

Thầy đàn dậy ca

Thầy tuồng dậy diễn

Bà bầu coi như con cái trong nhà

Được đoàn hát khác

Trả tiền lương cao hơn

Vù ngay

Đương làm quan bên này

Được bên kia trả lương bổng cao hơn?

Theo ngay

 

TỪ TRONG QUÁ KHỨ ĐÃ KHÔNG CÓ “LỄ HỘI KHAI ẤN” - Hoàng Quốc Hải

Ai cũng biết lễ hội có hai phần: Phần Lễ và phần Hội. Lễ là phần tâm linh, phần này nhằm mục đích cố kết cộng đồng bằng tâm thức, hội tụ quanh một hoặc nhiều vị thần nào đó mà cộng đồng tôn thờ làm phúc thần, để che chở cho cả cộng đồng. Thần linh có thể là một vị nhân thần có công lớn với đất nước, cũng có thể là một người dẫn dân đi khai hoang lập ấp, sau thành xóm thành làng, dân cư đông đúc, đời sống khấm khá, cộng đồng đó tôn thờ người ấy làm thành hoàng làng để tỏ lòng biết ơn. Cũng có thể là người đã đem một nghề nào đó về cho cả làng sinh sống rồi trở thành làng nghề, chính người đó được tôn vinh làm tổ nghề và đưa vào điện thần thờ làm Thành hoàng. Lại có vùng thời tiết dữ dội, gió mưa bão lụt khôn lường, dân rước thiên thần vào thờ làm Thành hoàng làng, như Long Hải đại vương. Hoặc cầu mưa thuận gió hòa mùa màng tốt tươi, dân thờ Tứ Pháp: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp điện tức là các thần Mây - Mưa - Sấm - Sét.
Dù thờ thần nào cũng là sự biểu lộ lòng biết ơn của cộng đồng đối với thần linh. Vì vậy phần lễ là linh hồn của mọi lễ hội.
Sau các nghi thức rước, tế và cúng kiếng của lễ, tiếp đó là phần hội.
 

MỘT GÓC ĐỜI TƯ CỦA CA SĨ NỮ HOÀNG CHÂN ĐẤT KHÁNH LY

Trong hơn 60 năm hoạt động nghệ thuật, ngoài những lời ca tụng về giọng hát thì khán giả còn luôn dành sự tò mò cho đời tư của ca sĩ Khánh Ly.
Cùng với Thái Thanh và Lệ Thu, Khánh Ly từng được đánh giá là 1 trong 3 nữ danh ca tiêu biểu của dòng nhạc trữ tình. Đến giờ, bà vẫn là thần tượng của nhiều người, trong đó có cả những nghệ sĩ thuộc thế hệ sau. Nhắc tới Khánh Ly, ngoài những lời ca tụng về giọng hát, khán giả còn dành cảm xúc tò mò cho đời tư của bà. Ở tuổi xế chiều, Khánh Ly sống lủi thủi, cô độc ở Mỹ khi chồng đã sớm ra đi.
Trong sự nghiệp hơn 60 năm đứng trên sân khấu, khán giả yêu mến, biết nhiều hơn đến giọng ca của Khánh Ly qua những ca khúc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Báo chí từng viết về giai đoạn rực rỡ nhất trong sự nghiệp của nữ ca sĩ sinh năm 1945 rằng bà là người hát nhạc Trịnh hay nhất từ trước đến nay.

Hình ảnh thời trẻ của Khánh Ly.

 Với Khánh Ly, Trịnh Công Sơn là “người ơn” khi từ năm 1964 đã thấy được tiềm năng trong giọng hát của bà. Năm 1967, nhờ cố nhạc sĩ mà Khánh Ly trở thành “hiện tượng”, giúp nền âm nhạc Việt Nam có sức sống mới. Lúc ấy, khán giả “gọi yêu” bà bằng biệt danh “nữ hoàng chân đất”. Danh xưng này xuất phát từ kỷ niệm theo nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đi diễn. Lần đầu tiên bước lên sân khấu, Khánh Ly không giữ được bình tĩnh khi đứng trước đám đông hơn nghìn người nên đã cởi bỏ đôi giày cao gót và đi chân đất để hát.

COI NHƯ LÀ HẾT TẾT – Trần Vấn Lệ

Nhà thơ Trần Vấn Lệ

 
COI NHƯ LÀ HẾT TẾT
 
Coi như là hết Tết, con Rồng trở về trời, Ông Bà xong cuộc chơi trở về với con cháu...
Người mình theo nhiều Đạo, nhưng Tết chỉ một Đường:  Ai cũng nặng yêu thương Tổ Tiên và Tổ Quốc...
Chưa quên thời khổ cực, con cháu lại đi làm...Ngày Mồng Ba xuân sang, Ông Bà nhìn...nhang khói!
Cảm ơn Trời, nắng mới, cái lạnh bớt nhiều nhiều.  Người ta giấu buồn hiu thời còn xa Đất Nước!
Thanh Bình mà gió ngược thổi tà áo giai nhân!
*
Quán cà phê bên đường, uống nắng và uống gió.  Tết không có pháo nổ, người nhắc nhau tuổi thơ...
Nhiều người tóc bạc phơ vuốt tóc, cười, thấy tội!  Nhiều người vừa mới nói chuyện gì rồi làm thinh...
Quán không nhạc xập xình, chỉ tiếng tim người đập.  Hình như có nước mắt tan trong tách cà phê?

Nhiều người nói sẽ về... chắc nói thầm với nắng? 
 
                                                                                     Trần Vấn Lệ

"ỨNG CHIẾU PHÚ ĐẮC TRỪ DẠ" CỦA SỬ THANH – Đỗ Chiêu Đức

     
SỬ THANH 史青, thi nhân đời Đường, người đất Linh Lăng, thông minh dĩnh ngộ. Đầu những năm Khai Nguyên (713-741) ông đã dâng thơ lên vua Đường Huyền Tông nói rằng mình trong vòng 5 bước có thể làm được một bài thơ. Đêm ba mươi Tết nhà vua đã ra đề cho ông làm bài thơ nói về đêm "Trừ Tịch", rồi "Thượng Ngươn" và "Trúc Hỏa Long"... Ông đều ứng khẩu thành thơ trong vòng 5 bước. Đường Huyền Tông hết sức tán thưởng, khen ông có tài làm thơ mẫn tiệp còn hơn cả Tào Tử Kiện (Tào Thực) đời Hán đã 7 bước thành thơ, nên phong ông làm Tả Giám Môn Vệ Tướng Quân. Sau đây là bài thơ "Ứng Chiếu Phú Đắc TRỪ DẠ 應詔賦得除夜", có nghĩa "Phụng chiếu để làm bài thơ đêm Giao Thừa".    
 

BÀI THƠ KHAI BÚT ĐẦU NĂM – Thơ Lê Phước Sinh

  

              Nhà thơ Lê Phước Sinh

BÀI THƠ KHAI BÚT ĐẦU NĂM

 

Tôi nằm ngửa nhìn

chân trời trọn vẹn,

chẳng cần phải đăng ký tạm trú tạm vắng.

Hồn nhiên,

hít vào lồng ngực

một hơi dài,

thở ra

thoải mái.

 

                                         Lê Phước Sinh

TRÍCH NGANG MỘT TRANG NHẬT KÝ – Trần Vấn Lệ

                               

Nhà thơ Trần Vấn Lệ

 
Ngày thứ Năm thật đẹp!   Đã tuần lễ thứ ba.  Tháng Hai đã đi qua sắp tới ngày cuối
tháng...
Tháng Hai nhuần, hăm chín.  Thêm một ngày dài ghê!  Người làm thuê ê chề:  làm không công... buồn nhỉ!
Tối vợ chồng thủ thỉ:  "Thôi kệ nó nha em!".  Vợ chắc lại cười duyên... "Ai biểu mình lo lắng?".
Gừng cay và muối mặn (*)... bây giờ càng thêm thương!  Chuyện rất đỗi bình thường, xã hội còn giai cấp!
Bưng cà phê lên nhắp, hai người tàn binh cười!  Mình còn sống là vui!  Bốn chín năm một thoáng...
Nói vui lòng vẫn buồn!
*
Tôi không làm văn chương, chỉ chép chơi nhật ký.  Mỗi ngày tôi làm vậy... như thời lính hành quân!
Con chim sẻ bay chừng ba trăm mét dừng cánh... Nó mổ từng hạt nắng có khi là giọt mưa?
Tôi mổ gì trang thơ... mực hay là con chữ? Ai hồi lớn, tuổi nhỏ, cũng mổ a, bê, xê...
Ai nghèo cũng nhà quê, đâu biết Mercedes!  Nhưng tới khi xe jeep... đều thành người nhà binh!
Chiến tranh mong hòa bình.  Hòa bình rồi điêu đứng!  Biển mà đừng có sóng...người ta đi hết trơn?
Hai tàn binh vương vương theo cọng khói thuốc lá.  Nhớ bạn bè biển cả còn lại còn bao nhiêu?
Khói.  Con mắt.  Đăm chiêu.  Tấm khăn điều rách nát... Người quân tử lau mặt mai chiều tấm khăn tang!
 
Trần Vấn Lệ
 
 (*) Ca dao: "Tay bưng đĩa muối chén gừng, gừng cay muối mặn xin đùng quên nhau!"

GIAI THOẠI VĂN HỌC VỀ NHÂN VẬT LÝ TOÉT, XÃ XỆ... - Hoài Nguyễn

Có thể nhiều người Việt chúng ta đều biết trong hệ thống truyện cười dân gian Việt Nam đã có những nhân vật trào phúng nổi tiếng như Trạng Quỳnh, Xiển Bột, Ba Giai - Tú Xuất v.v...
Và nếu nghiên cứu lại thì trong lịch sử văn học Việt Nam, làng báo chí thời tiền chiến cũng đã xuất hiện hai nhân vật mang tính trào phúng, thường dùng làm tranh biếm họa trên các tờ báo nổi tiếng thời ấy như Phong Hóa, Ngày Nay, Tứ Dân, Phụ Nữ Thời Đàm… Đó là hai “cụ” Lý Toét và Xã Xệ!
 

HOA RỤNG THỀM XUÂN, XUÂN TINH KHÔI – Thơ Tịnh Bình

    

HOA RỤNG THỀM XUÂN

 

Sương chiều rã mộng phù hư

Trăng đêm theo lối chân như tìm về

Lục trần ngũ dục bùa mê

Tâm thân rời rã nhiêu khê tháng ngày

 

Trăm năm giấc mộng trần ai

Bao nhiêu vinh nhục đắng cay vở tuồng

Ta về ôm lấy chữ buông

Vịn câu vô ngã không buồn không vui

 

Dòng đời nước chảy về xuôi

Đường tu lặng lẽ bùi ngùi lối riêng

Cành tâm vượn khỉ luyên thuyên

Há đâu phải dễ lặng yên gương hồ

 

Về đâu hoa đốm hư vô

Đông qua xuân đến cành khô lại cười

Pháp thân bất diệt tinh khôi

Thềm xuân rụng đóa hoa rơi năm nào...

 

MAI THẢO, TA THẤY HÌNH TA NHỮNG MIẾU ĐỀN – Phạm Hiền Mây

                

Mai Thảo sinh năm một ngàn chín trăm hai mươi bảy tại Nam Định và mất năm một ngàn chín trăm chín mươi tám tại Hoa Kỳ. Ông thọ bảy mươi mốt tuổi, là nhà văn, nhà thơ, là người cầm chịch tên tuổi trong giới làm văn nghệ.

 

Và, là một người cô đơn, tiêu biểu:
Sớm ra đi sớm hoa không biết
Đêm trở về đêm cành không hay
Vầng trăng đôi lúc tìm ra dấu
Nơi góc tường in cái bóng gầy
                       (Không Tiếng)

 
Đời ông là trường thiên vũ khúc của, một mình, phòng trà, vũ trường, quán bar, văn chương, bạn bè, và, rượu:
 

Ngồi tượng hình riêng một góc quầy
Tiếng người: kia, uống cái chi đây?
Uống ư? Một ngụm chiều rơi lệ
Và một bình đêm rót rất đầy.
                                   (Một Mình)
 

Thiệt ra, không chỉ Mai Thảo, hay bất kỳ một thiên tài thi ca, văn chương, nhạc họa nào, mới cảm ra rằng mình cô đơn. Sự cô đơn là món quà miễn phí từ thượng đế được phân phối đều khắp cho thiên hạ. Nhưng dù sao thì, với những tâm hồn nhạy cảm, đầy chất thơ, bay bổng và lãng mạn, cô đơn cũng sẽ vào khu trú, rồi tấn công, chiếm lãnh thổ nhiều hơn. Chúng thường trực, gặm nhấm triền miên, từ buổi sinh ra cho đến lúc chết đi, chất nghệ sĩ có trong người ta, vốn là thứ thức ăn ngon miệng nhứt của chúng:
 

Nửa đêm đợi bạn từ xa tới
Cửa mở cầu thang để sáng đèn
Bạn tới lúc nào không biết nữa
Mưa thả đều trong giấc ngủ đen
                                 (Đợi Bạn)

* 

TA THẤY HÌNH TA NHỮNG MIẾU ĐỀN

 

ta thấy tên ta những bảng đường

đời ta, sử chép cả ngàn chương

sao không, hạt cát sông Hằng ấy

còn chứa trong lòng cả đại dương

 

ta thấy hình ta những miếu đền

tượng thờ nghìn bệ những công viên

sao không, khói với hương sùng kính

đều ngát thơm từ huyệt lãng quên

 

ta thấy muôn sao đứng kín trời

chờ ta, Bắc Đẩu trở về ngôi

sao không, một điểm lân tinh vẫn

cháy được lên từ đáy thẳm khơi

 

ta thấy đường ta Chúa hiện hình

vườn ta Phật ngủ, ngõ thần linh

sao không, tâm thức riêng bờ cõi

địa ngục ngươi là, kẻ khác ơi !

 

ta thấy nơi ta trục đất ngừng

và cùng một lúc trục đời ngưng

sao không, hạt bụi trong lòng trục

cũng đủ vòng quay phải đứng dừng

 

ta thấy ta đêm giữa sáng ngày

ta ngày giữa tối thẳm đêm dài

sao không, nhật nguyệt đều tăm tối

tự thuở chim hồng rét mướt bay

 

ta thấy nhân gian bỗng khóc òa

nhìn hình ta khuất bóng ta xa

sao không, huyết lệ trong trời đất

là phát sinh từ huyết lệ ta

 

ta thấy rèm nhung khép lại rồi

hạ màn, thế kỷ hết trò chơi

sao không, quay gót, tên hề đã

chán một trò điên diễn với người

 

ta thấy ta treo cổ dưới cành

rất hiền giấc ngủ giữa rừng xanh

sao không, sao chẳng không là vậy

khi chẳng còn chi ở khúc quanh

 

                    Mai Thảo

(Ta Thấy Hình Ta Những Miếu Đền -1989)

 

EM MÃI LÀ CÔ GÁI MƯỜI BẢY TUỔI NGÀY XƯA – Trần Vấn Lệ

Nhà thơ Trần Vấn Lệ

EM MÃI LÀ CÔ GÁI MƯỜI BẢY TUỔI NGÀY XƯA 

Sao hôm nay không nắng?  Chiều hôm nay sẽ mưa?  Tôi đã ngồi tới trưa... lạnh từ vừa đến lạnh!

"Trốn trời đâu khỏi nắng?".  Tôi nhắc, nghe buồn buồn.  Giờ này ở Quê Hương, nắng mưa... chuyện thường bữa!
 
Không cách nào hết nhớ!  Quê Hương từng tiếng chim... Ở đây, ngày vắng tênh, chim bay đâu hết cả?
 
Ném bánh mì cho quạ... Quạ không thấy bay về!  Ở đây không phải quê, nhớ ơi đồng bát ngát...
 
Nhớ ơi tiếng ai hát bài Tình Xa Tình Xa...
*
Chỉ biết ngày hôm qua, em bắt chuyến xe lửa, em đi về ngoài nớ, em thăm Tết bà con...
 
Những chuyến xe Sài Gòn, tiếng còi và lửa, khói...lâu nay không ai nói sân ga buồn thế nào!
 
Anh thấy em... chiêm bao.  Anh thấy trào nước mắt.  Em.  Quê Hương.  Tổ Quốc, bốn chín năm đổi cờ...
 
Mới hôm qua mà xưa... giống ngày mờ không nắng!  Tóc em sợi dài, vắn, trăm năm là trăm năm!
 
Chao ôi buồn thâm thâm, chao ôi buồn thẳm thẳm.  Ống sơn nào đen sậm, anh vẽ buồn bức tranh...
 
Đường ra xứ Huế quanh quanh non xanh nước biếc như tranh họa đồ!  Anh nhớ chớ Lăng Cô, nhớ Nhà Thờ chuông vọng...
 
Biển mùa này gió, sóng.  Biển muôn đời mênh mông!  Tóc em quấn hay buông... Chao ôi mây Thành Nội!
 
Sao không là Thành Ngoại?  Con nhớ Ngoại quá chừng, nhớ em đi sau bưng cái rổ cau cho Ngoại...
 
Em mãi là cô gái mười bảy tuổi hồi xưa...
 
                                                                                      Trần Vấn Lệ