CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ GHÉ THĂM, ĐỌC VÀ GHI CẢM NHẬN. CHÚC CÁC BẠN NĂM MỚI NHÂM DẦN 2022 THÂN TÂM LUÔN AN LẠC

Thứ Hai, 29 tháng 3, 2021

CHÙM THƠ NGUYÊN LẠC


  
                          Nhà thơ Nguyên Lạc


PHÙ VÂN
 
Phù vân. thì đã phù vân!
Làm sao giữ được một vầng mây trôi?
Thì thôi. người hỡi thì thôi
Cõi riêng đời đó chia đôi ta đành!
 
 
CÓ GÌ ĐÂU?
 
Lưng trời mây trắng vẫn bay
Hoa nào mà chẳng phôi phai theo mùa?
Có gì đâu nghĩa đợi chờ?
Mà đêm trăng biếc mà thơ não nùng?
 
 
VÔ ĐỀ 1
 
Nam mô thế giới ta bà
Cảm ơn Phật, Chúa cho ta yêu người
Ví bằng vắng mất nụ cười
Chắc rồi ai cũng ... bỏ đời đi tu!
 
 
VÔ ĐỀ 2
 
Nhân sinh một giấc mộng dài
Giật mình tỉnh thức tiếng ai đang cười?
Có em bên giấc mộng đời
Mùa xuân lại đến ngàn lời chim ca!
 

Thứ Bảy, 27 tháng 3, 2021

ĐỘC HÀNH CA – Thơ Trần Huyền Trân


Nhà thơ Trần Huyền Trân
(Ký họa của Bùi Xuân Phái)


ĐỘC HÀNH CA là bài thơ của Trần Huyền Trân, chưa được công bố đầy đủ bao giờ (theo lời giới thiệu của Phạm Thị Hòa).
- Trần Huyền Trân tên thật là Trần Kim, sinh ngày 13-9-1913 tại Hà Nội, quê làng Nhân La, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Từ năm 1939, ra báo "Bắc Hà" và viết cho: Phổ thông bán nguyệt san, Tiểu thuyết Thứ Bảy, Truyền Bá, Ích Hữu....Từ năm 1945 chuyên làm kịch. (Năm 1948: Trưởng ban Ca kịch Nha Thông tin Việt Nam; 1957: Thường vụ Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam)
.Tác phẩm: Thơ Trần Huyền Trân (Thâm Tâm đề tựa) chưa in; Rau Tần...
 

  


ĐỘC HÀNH CA
 
Ớ kìa! thiên hạ đang say!
Ớ nghìn tay nắm nghìn tay đang cười
Nhớ người nhạt thếch rượu đời
Tay vo chỏm tóc ta ngồi ta ca
             
Tình tang lỗi nhịp mình ta
Thương về đầu bạc xót xa má hồng
Đèn chong ai vợ không chồng
Võng đưa ai mẹ bế bồng không con
Nằm đây thép rỉ sơn mòn
Cái đi mất mát cái còn lần khân
Cúi đầu bóng rét vương chân
Ngẩng lên đã đụng trời xanh trên cành
Không vui sâu cỏ không đành
Mà cười nghe chửa ngọt lành trái mơ
Đã toan ném bút, vùi thơ
Thỏng buông tay áo sợ dơ dáng đời
Trót thừa ừ ngược ừ xuôi
Chút thân tâm sự ra người hát ngao
Giao tình rợp chén chiêm bao
Ngựa Hồ thôi gió bão nào đạp chân
Đây người áo đỏ tầm xuân
Đấy đi tang trắng mấy lần trùng quan
            
Không dưng rét cả dây đàn
Này cung dâng áo ngự hàn là đây
           
Đêm nay cùng đổ bụi giầy
Miệng cười ha hả, thơ mày rượu tao
Say đời nhắm lẫn chiêm bao
Thơ ra miệng dại sầu vào mắt điên
Đầu bồng khí núi đang lên
Sá gì bóng tối đắp trên thân còm
Gặp thời xô xát nước non
Ta trôi người chảy lòng còn ngó theo
Đưa nhau qua bữa cơm nghèo
Đứa sầu gào rượu, đứa nheo mắt cười
Vung tay như vạch ngang trời
Bảo rằng đâu nữa cái thời ngất ngư
Chén mồi dù hắt ưu tư
Sao cho ráo được gió mưa lội lầm
Cõi ngoài trăm họ muôn dân
Sống trong rau cỏ vẫn thầm khóc than
Sao ta lỳ mãi ruột gan
Đời ai mắt sáng hơn vàng mà mong
Chẳng nghe đỏ khé sông Hồng
Sóng ngàn xưa vẫn động lòng ngàn sau
Chẳng nhìn bóng đá thâu thâu
Non Lam như kẻ gục đầu còn thương
Chẳng hoài thóc giống vất vương
Giếng khơi lấp mạch, cây vườn rụi hoa
Trách nào trái rụng sương sa
Cốt muôn trẻ đắp muôn già càng cao
Mồ hôi làm suối chiêm bao
Nguồn sinh vô lượng đổ vào vô biên
                  
Lũ mình rắp hận thành điên
Cái câm thuở ấy cười lên thuở này
                
Thế rồi thí bỏ rủi may
Đứa giam cõi bụi đứa đày rừng sâu
Vai cày chẳng kẻo thân trâu
Giong xe chẳng kéo tóc râu làm bờm
Nẻo về chật chội áo cơm
Dặm đi lại động từng cơn lá rừng
Lòng ta không sóng không dừng
Thơ vang lại vướng mấy tầng cửa quan
Ngẫng thì núi quấn mây tang
Kìa đông lửa cháy, kìa nam khói mù
Trời xanh như cỏ trên mồ
Đời hoang chôn cả xuân thu một thời
Nghêu ngao cho sập tháng ngày
Khề khà cho ráo hận đầy từng hơi
Chiều nay nâng chén lên môi
Không dưng tưởng nhấp máu người tanh tanh
Cung tay ném chén tan tành
Nghe vang vỡ cái bất bình thành thơ
 
Cố nhân! Ới hỡi người xưa
Dọn đi tâm sự
Ðẩy mưa về rừng!
 
                                          Khâm Thiên 1940
                                           Trần Huyền Trân
 

               Bài thơ "ĐỘC HÀNH CA" trên trang báo  "TUẦN TIN THANH NIÊN"
 

THÔN VÔ ƯU NGÁT HƯƠNG ĐỜI – Thơ Nhật Quang

 
   

 
Thôn Vô Ưu Ngát Hương Đời
 
Mây hồng vương nhẹ mùa hoa
Vòm xanh chim hót mượt mà phố quen
Vườn ươm thơm thoảng hương sen
Dịu dàng…ngát nụ cười em thật hiền
 
Vai mềm nón lá nghiêng nghiêng
Anh như khao khát chung chiêng xuân ngời
Vấn vương khoảnh khắc lên ngôi
Chút tình rót lại - tim bồi hồi …say
 
Tháng Ba lãng đãng trời mây
Thôn Vô Ưu* gợi đong đầy niềm thương
Về đây hoa lá đơm hương
Buông sầu cõi tạm vô thường…trầm luân
 
Vô ưu giữa cõi định phần
Tiếng cười hạnh phúc ru ngần ước mơ.
 
                                         Nhật Quang
 
Thôn Vô Ưu: Điểm dã ngoại, cà phê sân vườn tọa lạc tại P. Thạnh Xuân - Q.12 - TP. HCM.
                                                

Thứ Sáu, 26 tháng 3, 2021

CHÀO THÁNG GIÊNG XA... – Thơ Tịnh Bình

 
   
                     Nhà thơ Tịnh Bình


CHÀO THÁNG GIÊNG XA...
 
Chạm mùa e ấp thanh tân
Hôm nào Giêng mới tần ngần qua đây
Vòm xanh lá nõn ru cây
Tiếng chim biêng biếc gọi ngày nắng nhen
 
Bần thần bóng dáng ai quen
Dùng dằng bông gạo thắp đèn ngõ quê
Tầm xuân đâu hẹn đâu thề
Ôm vần lục bát bùa mê vào lòng
 
Tàn Giêng... Gió nhắn gì không?
Ỡm ờ diều sáo bềnh bồng chân mây
Con đường trải nắng thơ ngây
Thong dong cánh bướm lượn bay la đà
 
Vẫy tay chào tháng Giêng xa
Áo hoa khuất lối ngỡ là chiêm bao
Chợt nghe khúc gió lao xao
Hình như hạt nắng phai màu tương tư...
 
                                       TỊNH BÌNH
                                         (Tây Ninh)

THÁNG BA – Thơ Lê Phước Sinh

 
   
                          Nhà thơ Lê Phước Sinh

 
THÁNG BA
 
Nắng bắt đầu bung nụ
giữa trưa, Em choàng áo ra đường
phủ thân thấp thoáng màu trắng
miệng tô vội môi son
nhăn nhó tựa đèn signal
định hướng
Ồn ào ngựa xe
Anh - gã xà-ích trong trái tim
thì thầm niệm Chúa
Nắng chín,
có mùi vị chua
như bã cà-phê hắt bên lề vương rải.
 
                         LÊ PHƯỚC SINH

TRƯƠNG CHI – Thơ Lê Kim Thượng

 
   
                Nhà thơ Lê Kim Thượng

 
TRƯƠNG CHI
 
Mùa qua, mùa nắng, mùa mưa
Nhớ ngày tháng ấy mình chưa... Một mình...
Em còn tuổi nhỏ nguyên trinh
Áo dài trắng xóa lung linh dáng hiền
Nắng rơi tà áo nghiêng nghiêng
Làm duyên em xõa tóc tiên xanh trời
Tóc chia bao sợi tình rời
Sao em buộc chặt cuộc đời của tôi
Đôi con mắt liếc gọi mời
Dáng xuân em đứng giữa trời mộng mơ
Nụ hoa hàm tiếu đón chờ
Nụ hôn rơi xuống đôi bờ hồng non
Tóc ôm khuôn mặt thon thon
Rèm mi cong vút... Mắt tròn, Mắt Nai
Theo em ngàn dặm đường dài
Bao mùa lá rụng, miệt mài mộng du
Lầu Ông Hoàng, vắng tịch u
Cho tôi mười ngón tay ru thiên thần
Ánh trăng trải sáng trên sân
Ánh trăng trải sáng, trắng ngần ngực em
Giọt tình đọng ngọt môi mềm
Giọt tình đọng ngọt, êm êm da trần... 
 
Qua cầu... Rơi lại dấu chân
Cầu quê lắt lẻo, đỡ nâng gót hồng
Bóng em ngã xuống dòng sông
Tình trôi theo sóng, mênh mông tình buồn
Em đi tóc liễu dài suôn
Mắt Nai vương giọt mưa tuôn ngập ngừng
Giọt buồn trên mắt rưng rưng
Nửa chừng gãy gánh, nửa chừng niềm vui...
Em đi mang hết ngọt bùi
Vây quanh tôi những ngậm ngùi nắng mưa
Sân ga kỷ niệm đón đưa
Công viên in dấu tình xưa xuân thì
Vẫy tay giã biệt em đi
Để tôi thành gã Trương Chi... héo già
Rượu hồng đưa tiễn tình xa
Vững tin rằng mãi trong ta... có người...
Bóng chim, tăm cá xa khơi
Mùa đi, mùa đến, lá rơi ngập đàng
Thơ tình giờ đã sang trang
Tôi - Em lòng vẫn buộc ràng... Thủy chung...                   
 
                         Nha Trang, tháng 03. 2021
                                  Lê Kim Thượng

Thứ Năm, 25 tháng 3, 2021

NHỮNG AI LÀ NGƯỜI DÁM “CẢ GAN” IN TRUYỆN NGẮN “TƯỚNG VỀ HƯU” CỦA NGUYỄN HUY THIỆP TRÊN BÁO “VĂN NGHỆ” - Trần Mạnh Hảo

Nguồn:
https://baotiengdan.com/2021/03/24/nhung-ai-dam-ca-gan-in-truyen-ngan-tuong-ve-huu-cua-nguyen-huy-thiep-tren-bao-van-nghe/


Tác giả bài viết Trần Mạnh Hảo


Trong hồi ký của nhà văn Nguyên Ngọc, khi nói về Nguyễn Huy Thiệp, ông Ngọc viết: “Tôi không phải là người có vinh dự được in truyện ngắn đầu tiên của Nguyễn Huy Thiệp trên báo ‘Văn Nghệ’ : truyện “Tướng về hưu”.
Vậy ai, và những ai là người lôi Nguyễn Huy Thiệp từ bóng tối ra ánh sáng ?
 

CHÙM THƠ “GIỮA...” CỦA LÊ VĂN TRUNG


  
 

GIỮA CÕI MÙ SƯƠNG
 
Đã hò hẹn
Đã đợi chờ
Mòn mỏi
Mà sông xưa qua mấy cuộc lở bồi
Lòng dâu biển đã chìm trong sương khói
Và tình kia trăm bến cũng chia phôi
Xin gửi lại trái tim đời độ lượng
Em cài hoa lên ngực úa thu vàng
Xin nhuốm lửa hong nỗi chiều hư tưởng
Một trời thu hiu quạnh chít khăn tang
Ngày đã muộn
Chuyến tàu về ga muộn
Người lữ hành áo bạc trắng hồn sương
Tiếng tàu hú tím bầm đêm vô vọng
Người về đâu?
Sao vội vã lên đường
Những hò hẹn
Những đợi chờ
Quên lãng
Bỏ lại nhau một khoảng trống sương nhòa
Sao vội vã?
Níu chi lời chia biệt
Cuộc hành hương mù mịt cuối trời xa.
                      
 

ĐỌC “TÀN PHAI” CỦA DƯ BÌNH, THƠ NGẮN TÌNH DÀI - Châu Thạch


   
                           Nhà thơ Dư Bình


TÀN PHAI !
 
Dẫu quyết chia ly vẫn nặng lòng 
Xuân vừa về đó đã tàn đông 
Rạng rỡ đời hoa sao quá ngắn 
Còn đâu hương sắc thủa xưa nồng 
 
Chia tay xin nhớ từ đây nhé 
Một kiếp hoa tàn nhuỵ hoá không 
Một mai xuân có về trước ngõ 
Nhớ xuân xưa...
trăng -
gió - 
... thì thầm...!
 
                                     Dư Bình
 

Thứ Ba, 23 tháng 3, 2021

NỖI BUỒN CHÍN BÓI – Thơ Trần Mai Ngân

 
    


NỖI BUỒN CHÍN BÓI
 
Nỗi buồn em chín bói
Treo trên cành đa đoan
Nửa trăm năm phận người
Em mỏi mòn mình ơi!
 
Tháng Ba Xuyến Chi nở
Trắng bên bờ cỏ xanh
Năm mươi năm loanh quanh
Phận mong manh duyên lạt...
 
Đêm trôi trên tràng hạt
Lần in dấu đơn côi
Nhớ dòng sông xa xôi
Em làm người chết hụt...
 
Chuông đổ tiếng trầm nghiêng
Vang lên lòng độ lượng
Để được nói tiếng thương
Mình ơi! vàng khuôn thước
 
Đôi bàn chân nhẹ bước
Ngày mỗi một xa hơn
Đưa tay đây mình ạ
Dẫu gì cũng ngày xưa...
 
          Trần Mai Ngân
 

THÁNG GIÊNG – Thơ Nhật Quang

 
   


THÁNG GIÊNG
 
Tháng Giêng nắng vàng rực rỡ
Đàn én bay về chao nghiêng
Thầm thì tình ca em hát
Lý tơ hồng khúc giao duyên
 
Tháng Giêng mùa xanh lưu luyến
Bướm, ong bay lượn tìm đôi
Phố dập dìu mùa trẩy hội
Lụa là áo trắng tinh khôi
 
Tháng Giêng bật mầm xanh ngát
Muôn hoa khoe sắc đậm đà
Tiếng chim hót trong vòm lá
Tóc em mềm dáng thướt tha
 
Tháng Giêng đất trời rộn rã
Tim anh xao xuyến thầm mơ…
Nụ hôn môi hồng thơm ngát
Tình em anh giấu vào thơ.
 
                        Nhật Quang

SỚM MAI THỨC DẬY, NGƯỜI THIẾU PHỤ... ĐỢI CHỜ - Thơ Đan Thụy

 
   


SỚM MAI THỨC DẬY
 
Sớm mai thức dậy
Bỏ lại nụ cười
đặt cược niềm tin
Như cánh hải âu vượt ngàn sóng gió
Em lớn khôn theo những thăng trầm
 
Em biết phận đàn bà như chiếc lá
Gió mùa thu len nhẹ cũng chơi vơi
Khoảnh khắc ấy... thoảng qua ngàn giấc nhớ
Ghi trọn tháng ngày đôi mắt... xa xôi
 
Em cúi xuống nhặt bóng đời thay đổi
Nét duyên xưa giờ đã nhạt nhoà
Anh đổi khác bên thềm chiều nắng quái
Nỗi buồn em đong đếm tháng ngày qua
 
Cơn gió nhẹ dỡn đùa tung điều ước
Bước chân mềm không qua nỗi buồn riêng
Em mặc cả trước thềm xuân nở muộn
Xin nắm chặt tay người tìm chút bình yên
 
Trong thinh lặng giữa sắc màu cuộc sống
Ngô nghê lòng đằm thắm giấc trăm năm
Chiều nghiêng rồi những nợ vay buông bỏ
Trên bài thơ không đoạn kết một đời...
 

Thứ Hai, 22 tháng 3, 2021

RÉT XUÂN – Thơ Tịnh Bình


  
           Nhà thơ Tịnh Bình


RÉT XUÂN
 
Dậy thì bông gạo triền đê
Rét xuân ngòn ngọt cập kê tuổi hồng
 
Lỡ thì ả bấc gió đông
Vụng tay đan áo cô phòng nhớ ai...
 
Tầm xuân buông tiếng thở dài
Tháng Ba gạo đỏ mối mai bưởi bòng
 
Thuyền hoa áo lụa sang sông
Chơ vơ bóng nước mênh mông bến bờ
 
Nửa xuân thả hết dại khờ
Nửa xuân như thực như mơ dùng dằng
 
Mùa còn xiêm áo bâng khuâng
Tựa cửa ngóng rét nàng Bân có về...?
 
                                TỊNH BÌNH
                                  (Tây Ninh)
 

Thứ Bảy, 20 tháng 3, 2021

TẬP THƠ “CHA KHÓC CON” CỦA NHÀ THƠ PHẠM NGỌC THÁI VÀ GIẢI NOBEL VĂN CHƯƠNG – Phạm Đức Nhì

                        
                     
                                                 Nhà bình thơ Phạm Đức Nhì


Lời Nói Đầu
 
Cách đây vài tuần tôi có nhận được email của cô giáo Nguyễn Thị Hoàng (do Phú Đoàn - chủ trang web Bâng Khuâng - chuyển) nhờ “phổ biến rộng rãi” để tìm người dịch tập thơ Cha Khóc Con của nhà thơ Phạm Ngọc Thái sang Anh Ngữ đồng thời “chỉ đường, vạch lối cho nhà thơ gửi tác phẩm đi tham dự giải Nobel quốc tế.”
 
Tôi đã tra cứu và viết bài Phạm Ngọc Thái Và Giải Nobel Văn Chương để góp một phần nhỏ trong việc “chỉ đường” để nhà thơ Phạm Ngọc Thái thực hiện ý nguyện của mình. Độc giả có thể đọc bài viết theo link sau đây:

http://phamnhibinhtho.blogspot.com/2021/03/pham-ngoc-thai-va-giai-nobel-van-chuong.html
 
Tập thơ Cha Khóc Con của Phạm Ngọc Thái (phiên bản Phú Đoàn chuyển cho tôi - được copy từ Việt Nam Thư Quán) có 38 bài thơ (CHÚ THÍCH 1) ở dạng e-book. Để độc giả tiện theo dõi, ở cuối bài viết có phần PHỤ LỤC gồm 38 tựa đề theo đúng thứ tự và cái link dẫn đến e-book. Con số trong ngoặc đơn sau câu thơ được trích dẫn chính là số thứ tự của bài thơ có câu thơ đó.

 

NÂNG NIU... – Thơ Trần Mai Ngân

 
  


NÂNG NIU...
 
Em nâng niu vết nứt rạn thời gian
 
Trên khuôn mặt, trên bờ vai... ngực ấm
Vì đó là dấu tình yêu đằm thắm
 
Của đôi ta của sự chia ly
Như mây bay qua chẳng để lại gì
Dư âm cũ giấu nhau vào ảo mộng...
 
                            Trần Mai Ngân
 

Thứ Sáu, 19 tháng 3, 2021

CHIỀU TRÊN BIỂN, MONG MANH, THÀNH PHỐ CỦA TÔI – Thơ Nguyên Lạc


   


CHIỀU TRÊN BIỂN
 
Em xa quá
trôi mỏi mòn mây trắng
lời tình tôi không với đến phương người!
Xa ngút mắt quê hương vời thăm thẳm!
Biển biếc chiều hụt hẫng tình tôi!
 
Níu mây trắng gởi vần thơ thương nhớ
Chở giùm tôi...  phương ấy tít mù xa
Chuyển về giùm nhung huyền tóc. đỏ cong môi
Áo trặ́ng lụa thướt tha
mắt liếc dao cau... thuở phượng hồng xưa đó!
 
Chiều bên biển... ngút vời kia cố lý
Cánh buồm trôi... trôi...
có đến tận phương đoài?
Mùa chuyển lạnh. đông đã về em biết?
Chắc hồn tôi bông tuyết lại phủ đầy!
 
Em còn thắp tim mình riêng ánh lửa
Ấm vòng tay chờ ngọt nụ hôn môi?
Tôi vẫn nhớ thiết tha đời cô lữ
Mùi trầm hương ngây ngất phiến môi ai
 
Chiều trên biển rì rầm than bãi vắng
Sóng xuống lên như những tiếng thở dài
Buồn ai đó đỏ thẫm trời lặn trốn?
Sầu cho người hải âu tiếng bi ai?
 
Chiều biển biếc quê hương vời thăm thẳm
Cố lý tôi xa đó tận phương đoài
Cánh hồn này gió ơi nương giùm nhé
Đến cố nhân thuở ấy nỗi tình hoài!
 

ĐỌC “TA NÓI ĐỂ MÀ CHI” THƠ DUNG THỊ VÂN - Châu Thạch

 
                                             
                  Nhà thơ Dung Thị Vân


TA NÓI ĐỂ MÀ CHI
 
Xin cảm ơn
Lời bạc của tình nhân
Cảm ơn người đã cho ta
Những bài thơ bọc bằng suối lệ
 
Cảm ơn người
Bên đây bờ vĩnh tận
Những tàn phai
Ta chưa kịp cựa mình
 
Tình nhân ơi
- có những điều
Viễn miền câm lặng
Có những dối gian trầy xước chẳng nên lời.
 
                                              Dung Thị Vân

 
ĐỌC “TA NÓI ĐỂ MÀ CHI” THƠ DUNG THỊ VÂN                                                                                                Châu Thạch
 
Nhà thơ Dung Thị Vân còn có bút danh khác là Lan Chi, Dung Vân, quê quán Đức Trọng - Lâm Đồng. Đã xuất bản 6 tập thơ: Như giấc mơ (2007), Nắng đổ về đâu (2007), Miền gió ngược (2010),  Tìm em gội giấc mơ vàng (2011), Tình như sương khói (2014), Miên trầm (2015), và nhiều thơ in trên các tuyển tập tạp chí trong và ngoài nước. 
 

Thứ Năm, 18 tháng 3, 2021

NGUYỄN KHUYẾN ĐƯA QUÊ VÀO THƠ – Thu Tứ

Nguồn:
http://tuanbaovannghetphcm.vn/nguyen-khuyen-dua-que-vao-tho-so-565/

Nhà thơ Nguyễn Khuyến.
 

Hình như nhắc việc học hành thi cử của Nguyễn Khuyến, người ta hay nhớ cái danh Tam Nguyên mà ít nhớ rằng ông cũng lao đao trường ốc có hạng. Nguyễn Khuyến thi Hương rớt liên tiếp 4 khoa (1852, 1855, 1858, 1861), đến nỗi phải “nghĩ”

Nghĩ tôi lại gớm cái mình tôi 
Tuổi đã ba mươi kém một thôi 
Bốn khoa hương thí không đâu cả 
Một mảnh vườn hoang bán sạch rồi. 

Mãi năm 1864, ông mới đỗ cử nhân. Tuy đỗ đầu thi Hương, nhưng vào thi Hội ông lại trượt liên tiếp ba khoa, đến năm 1871 mới đỗ thi Hội, thi Ðình (lại đỗ đầu).
 
Gần 20 năm mới xong “khoa”. Còn “hoạn”, tiếng rằng làm quan từ năm 1871 đến 1884, nhưng trong khoảng ấy Nguyễn Khuyến đã về quê cư tang mẹ mất 3 năm; khoảng 2/3 thời gian tại chức, ông làm học quan hay sử quan chứ không phải quan cai trị.(1)