NỮ SĨ SƯƠNG NGUYỆT ANH - Nguyễn Thị Bích Hậu

Bức vẽ Sương Nguyệt Anh trên Google Doodle.

Hôm nay là ngày Google tôn vinh bà Sương Nguyệt Anh, nữ chủ bút đầu tiên của VN. Có tài liệu cho rằng ngày sinh của bà là ngày 1/2/1864 và cũng trùng ngày này, 1/2/1918, tờ Nữ giới chung đã ra đời do bà làm chủ bút.
 
Nữ giới chung là tờ báo đầu tiên ở nước ta chú trọng đến việc dạy nữ công, đức hạnh phụ nữ và phê phán luật lệ khắt khe đối với nữ giới thời đó, đồng thời chủ trương đấu tranh mạnh mẽ cho vấn đề bình đẳng nam – nữ.
 
Bà Sương Nguyệt Anh tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Khuê rất đẹp, và tài hoa. Bà là con gái của thi sĩ mù Nguyễn Đình Chiểu, mà bà và chị gái là Nguyễn Thị Xuyến xinh đẹp nổi tiếng thời đó, được tôn là Nhị Kiều.
 
Được cho ăn học, bà giỏi cả chữ Hán và chữ Nôm. 24 tuổi, cha mất, bà được viên Tri phủ Ba Tường đến hỏi làm vợ nhưng bị bà từ chối, nên sinh lòng oán hận. Bà phải rời quê ở Ba Tri, Bến Tre qua Tiền Giang sinh sống và ở nhờ tại Rạch Miễu. Sau đó bà lấy chồng là ông phó tổng sở tại, góa vợ tên Nguyễn Công Tính và có một con gái. Con mới 2 tuổi thì chồng mất, bà ở vậy nuôi con và mở trường dạy chữ Nho cho học trò trong vùng. Bà khi đó lấy bút hiệu là Sương Nguyệt Anh.
 

Tên Sương Nguyệt Anh được đặt cho tên đường, tên trường. 

Sổ lưu niệm trường nữ Trung học tổng hợp Sương Nguyệt Anh niên khóa 1973-1974

Những năm 1906-1908, hưởng ứng phong trào Đông Du của Phan Bội Châu bà bán một phần điền sản và vận động quyên góp để giúp học sinh xuất dương sang Nhật du học.
 
Tờ Nữ Giới Chung do bà là chủ bút cũng chỉ hoạt động 7 tháng, sau đó bị đình bản. Cùng lúc, con gái duy nhất của bà sau khi lấy chồng sinh con, cũng không may qua đời.
 

Báo Nữ giới chung số 1, ra ngày 1.2.1918

Mất chồng, mất con, mất cha mẹ, bà rất buồn. Bà nuôi cháu ngoại và dẫn cháu ngoại về quê Ba Tri, ở nhà người em trai. Và cũng như cha bà, bà dần dần đau mắt rồi mù lòa. Bà vẫn cố gắng sáng tác, dạy học và bốc thuốc cho người bệnh. Nhưng 4 năm sau bà mất thọ 58 tuổi. Nay phần mộ của bà ở cạnh phần mộ cha mẹ ở quê.
 Bà làm thơ, mà nhiều bài về hoa mai, thứ hoa xuân phổ biến ở miền Nam. Trong đó có câu "Quỳnh tư ngọc cốt bản thiên chân" (nghĩa là "Tư chất như quỳnh, cốt cách như ngọc, thiên chân trời gửi gắm cho hoa").
 
Một phụ nữ tuyệt vời như bà đúng là "Quỳnh tư ngọc cốt bản thiên chân".
 
                                                                      Nguyễn Thị Bích Hậu

* Bà góa từ Hán Việt gọi là SƯƠNG PHỤ.
Sương Nguyệt Ánh nghĩa là Bà Nguyệt Ánh goá chồng!