THẮM THOÁT NĂM MƯƠI NĂM – Thơ Đỗ Chiêu Đức

                            

                                          Thầy Đồ Đỗ Chiêu Đức

       THẮM THOÁT NĂM MƯƠI NĂM

                                             

Thắm thoát thời gian khéo hững hờ                                     

Bóng câu, cửa sổ, thoáng như mơ                                    

Năm mươi năm cũ tình đeo đẵng                                    

Còn ngỡ hôm nào, khi tuổi thơ....                                      

                              

Năm mươi năm cũ tình chưa cũ                              

Còn nhớ không em tự thuở nào                              

Hai đứa tung tăng cùng đến lớp                               

Tan trường chung lối vẫn bên nhau

                                      

Em như Ngọc Nữ ngây thơ quá                                      

Đuổi bướm vờn hoa dại bên rào                                     

Anh thì ngờ nghệch nhìn ngơ ngác                                       

Chỉ cười khi thấy bướm bay cao 

                               

Phụng phịu dỗi hờn như trách móc                               

Suốt buổi lặng thinh chẳng nói gì                               

Anh ghẹo em cười ba bốn bận                               

Khi nhìn "Hồ điệp mãn viên phi"....(1)

                                                                      

Lần lữa, thời gian êm ả trôi                                        

Em tròn mười sáu, anh thế thôi,                                       

Sáng chiều hai buổi Phan Thanh Giản                                      

Bốn lượt đi về vẫn có đôi.

                                 

Xe đạp song song giữa nắng chiều                                 

Thướt tha trong gió nhẹ hiu hiu                                  

Phất phơ áo trắng bay theo gió                                 

Xao xuyến lòng anh tuổi chớm yêu !

                                          

Ngây thơ nào biết đến tình ai                                          

Em vẫn vô tư rạng nét ngài                                          

Nhìn anh vẫn mỉm cười trong nắng                                           

Để mặc gió lùa tóc rối bay...

                                    

Mười sáu em như nụ mai xanh                                   

Trong trắng trinh nguyên giấc mộng lành                                    

Đâu biết lòng anh đang rạo rực                                   

Mỗi chiều trong nắng gió mong manh

                                          

Từ đó anh thường hay ngẩn ngơ                                         

"Thi nhân Tiền Chiến" lẫn trong mơ                                             

Anh ngồi chép mãi thơ người khác                                            

Đâu biết chuyện mình cũng nên thơ

                                   

Xuân Diệu, Thế Lữ, Lưu Trọng Lư....                                   

Đọc cả Đường thi lẫn Tống từ....                                    

Chép mãi trăm lần "Tình thứ nhất ,                                    

Đem cho em kèm với một lá thư..."(2)

                                             

Một buổi chiều kia anh đánh bạo                                              

Kẹp thư trong sách tỏ tình... thân                                           

Thẹn thùa ba, bốn, năm ngày tiếp                                           

Em chẳng nhìn anh lấy một lần !...

                                       

Im lặng, khiến lòng anh thấp thỏm                                      

Hỏi thì...Em lại bẳng như không:                                     

"Thấy ghét !". Em làm anh bối rối,                                      

Nhưng " ghét " là... yêu đó, phải không ?                                    

                                               

Rồi những chiều xuân ta có nhau                                                

"Thầy Cầu" vườn biếc, lá lao xao                                              

"Ninh Kiều" gió lộng, bao lưu luyến                                    

"Nhẹ bước" Đàn Tiên", những buổi nào !(3)

                                      

Anh với em như Điệp với Lan                                  

"Thanh mai trúc mã " đẹp muôn vàn                                    

Võ vẽ thơ Đường anh đọc thấy                                    

Chuyện mình sao giống khúc "Trường Can "...(4)

                   

Em bảo, em yêu thơ Thái Can                   

Thương người thiếu nữ khóc hoa lan                  

Ghét anh Hồ Dzếnh "Tình... dang dở"                  

Chê chàng Nguyễn Bính "... bước sang ngang"(5)

                                        

Em muốn duyên ta kết Tấn Tần                                       

Muôn đời vạn kiếp mãi không phân                                       

Xinh như Ngọc Nữ Tiên Đồng ấy                                       

Sớm dạo vườn đào, tối sông Ngân...

                                               

Tiếc thay anh chẳng phải Tiên Đồng                                

Mơ mộng em anh khéo viễn vông !                                               

Mười sáu yêu nhau chừng quá sớm                                               

Nên ngòi ly biệt đã khơi dòng...

                                       

Ấy thế, tình ta sớm nhạt màu                                        

Người đời miệng tiếng lắm xôn xao                                      

"Hộ đối môn đăng" muôn kiếp vẫn                                       

Là rào ngăn cách kẻ yêu nhau !

                                                

Em là gái "Khuê môn bất xuất" !                                                

Phận anh nghèo "Bạch diện thư sinh"                                 

Thói đời đen bạc cho nên nỗi                                                

Dang dở vì đâu một chữ tình ?!

                                         

Mười bảy anh thi rớt Tú Tài                                        

Lên đường viễn xứ một thân trai                                        

Cầu thực tha phương trong khói lửa                                         

Lòng còn trĩu nặng bóng hình ai !....

                                                 

Nỗi biệt ly nào chẳng xót xa                                                 

Tiễn đưa không một chén quan hà (6)                                         

Nhìn nhau cố nén lòng không khóc                                                

Không khóc mà sao mắt cứ nhòa...                                 

Từ ấy, đường đời ai nấy đi                

Các thành gia thất các tương nghi (7)                                 

Chạnh lòng giây phút khi nghe trẻ                                  

Hát bài "Hồ điệp mãn viên phi" !

                                        

Trải bao thế thái với nhân tình                                          

Dâu bể, nổi chìm, lắm đảo khuynh                                           

Mới hay "Tình... đẹp, khi... dang dở "                                            

Trách chi Hồ Dzếnh thuở bình sinh !

                                  

Năm mươi năm cũ, tình đeo đẳng                                  

Lòng vẫn tơ vương... chiếc áo dài !                                  

Mỗi lúc nắng chiều phơn phớt gió                                  

Bồi hồi lại nhớ... áo ai bay !

                                            

Những lúc trà dư tửu hậu tan                                             

Chạnh niềm cô lữ, buổi xuân tàn                                            

Chiều nay chợt thấy lòng xao xuyến                                            

Ngậm ngùi đọc lại khúc "Trường Can"...

                                  

"Mai Trúc" ngày xưa đã dở dang                                    

Phương trời cách biệt vẫn băn khoăn                                    

"Thanh Mai" vẫn thắm như ngày trước ?                                    

" Trúc Mã " giờ đây... đã cỗi cằn !

 

Thắm thoát thời gian khéo hững hờ                                            

Bóng câu, cửa sổ, thoáng như mơ                                             

Năm mươi năm cũ... tình đeo đẳng                                             

Còn ngỡ hôm nào, khi tuổi thơ !!!

                                      1914                                                         

                              Đỗ Chiêu Đức

 

*
Vì là thơ tình của thầy đồ, nên không bỏ được... bệnh nghề nghiệp, nói Nho nhiều quá, và vì thế nên phải có các chú thích kèm theo sau đây:
 
Chú Thích:

 (1) "Hồ điệp mãn viên phi 蝴蝶滿園飛" là: Bướm Bay Đầy Vườn, tên một bài hát của các học sinh Tiểu học trường Hoa trước đây, giống như bài "Kìa con bướm vàng...", của ta vậy
            
(2) Trích dở bài thơ "Một mối tình" của nhà thơ Xuân Diệu:                           

Anh có một tình yêu thứ nhất                            

Đem cho em kèm với một là thơ                             

Em không lấy và tình anh đã mất                            

Tình đã cho không lấy lại bao giờ 

           

(3) "Vườn Thầy Cầu, Bến Ninh Kiều, Đàn Tiên" là những nơi để dạo chơi, giải trí, cắm trại... của thanh niên học sinh ở Cần Thơ hồi khoảng thập niên 50-60. Hiện nay, chỉ còn lại có Bến Ninh Kiều.          
(4) "Thanh Mai Trúc Mã" là thành ngữ điển tích xuất xứ từ bài thơ Ngũ Ngôn Cổ Phong của Lý Thái Bạch đời Đường. Bài thơ có tên là "Trường Can Hành", trong đó có hai câu:  

                        

Lang kỵ TRÚC MÃ lai                  郎騎竹馬來,                          

Nhiễu sàng lộng THANH MAI      繞床弄青梅.

thường dùng để chỉ trai gái quen nhau từ thuở nhỏ, lớn lên yêu nhau hoặc thành chồng vợ với nhau. Sau này dùng rộng ra còn để chỉ VỢ CHỒNG và được nói gọn lại thành "MAI TRÚC" hay "TRÚC MAI", như trong truyện Kiều của Nguyễn Du:  

                             

Một nhà sum họp TRÚC MAI                         

Càng sâu nghĩa bể, càng dài tình sông ! 

    

Hoặc:

                                

Tưởng rằng MAI TRÚC lại vầy                           

Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau !    

     

(5) Trích dở câu thơ nổi tiếng của nhà thơ HỒ DZẾNH: "Tình chỉ đẹp khi còn dang dở". Mới yêu nhau, ai cũng chê câu nầy cả, cũng như đều chê tên tập thơ cũng là tựa của bài thơ nổi tiếng của thi sĩ NGUYỄN BÍNH là "Lỡ bước sang ngang".   

      
(6) Lấy ý thơ trong truyện Kiều của Nguyễn Du:                                     

Tiễn đưa một chén quan hà                                 

Xuân đình thoắt đã dạo ra cao đình !     

    

(7) "Các thành gia thất các tương nghi 各成家室各相宜" là Mỗi người đều thành gia lập thất và đều có một gia đình êm ấm cả !
                                                                                                                                                             Thầy Đồ Dõm Đỗ Chiêu Đức kính.