VÀI DÒNG VỀ BÀI HÁT LỆ ĐÁ - Hà Huyền Chi

Lệ Đá trước hết không phải là một bài thơ phổ nhạc. Phải nói là tôi đã đặt lời cho bản nhạc (vốn không tên) của Trần Trịnh mới đúng. Do một cơ duyên đặc biệt Trung sĩ Nguyễn Văn Đông chơi Clarinet giới thiệu Trần Trịnh với tôi:
  - Nhạc Trần Trịnh khá lắm nhưng rất ít người biết đến. Xin anh giúp thằng bạn em một lần đặt lời ca giùm cho nó.
Tôi rất cảm mến Đông nhưng liền lắc đầu:
  - Em biết là anh vốn mù nhạc mà
Đông tha thiết:
  - Em biết chứ nhưng em thành thực nghĩ rằng chỉ có anh mới giúp được nó.
Trần Trịnh cười hiền:
  - Xin anh giúp cho. Tôi nghĩ là sẽ có cách...
Tôi thẳng thắn đặt điều kiện:
  - Nể thằng em coi như tôi thuận trên nguyên tắc. Tuy nhiên tôi cần nghe anh đàn bản nhạc này vài lần để có khái niệm về nhạc tính. Và tôi cũng cần ý kiến thẩm định về nhạc thuật của bài này với những Pianist như Dzương Ngọc Hoán (chồng Pianist ca sĩ Quỳnh Giao).

Chúng tôi kéo nhau lên đài phát thanh Quân Đội. Trần Trịnh ngồi vào Pianọ Và điều ngạc nhiên là tôi ưa ngay cái âm hưởng buồn ngất ngây dịu nhẹ rất Pianissimo ấỵ Melody thật tha thiết ngọt ngào bắt nhĩ. Khi ấy Đông đã kéo Dzương Ngọc Hoán qua và Hoán khen bản nhạc này không tiếc lời khiến tôi có ngay quyết định giúp Trần Trịnh. Sau phần thảo luận chúng tôi tự chế ra một quy ước riêng. Trần Trịnh ghi dưới các nốt nhạc chữ "o" cho những từ không dấu (bình thanh) / Dấu huyền cho các từ mang dấu huyền hỏi Nặng./ Sắc cho các từ mang dấu sắc ngã.
 
Tiếc là khi ấy loại máy cassette còn chưa được phổ biến. Tôi nghe Trịnh đàn thêm vài lần nữa và cố gắng nhập tâm cái âm hưởng của bản nhạc. Và tôi bắt đầu chơi ô chữ.
Hôm sau tôi đem đến Trần Trịnh lời (ca thứ nhất của Lệ Đá. Kết quả ngoài sức tượng tượng tôi là không biết bằng cảm hứng nào đó tôi đã hoà được cái rung cảm đích thực của thơ tôi cho nhạc Trịnh. Trần Trịnh mừng rỡ tới sững hồn. Anh và Hoán cùng hân hoan hát Lệ Đá khiến tôi cũng choáng ngợp niềm vui:
 

"Hỏi đá xanh rêu bao nhiều tuổi đời

Hỏi gió phiêu du qua bao đỉnh trời"

 
Lập tức tôi viết lời 2. Buổi trưa nắng gắt dưới mái tôn thấp lè tè của quán cơm lính trong trạị Trên chiếc bàn bọc nhôm nóng bỏng cáu bẩn tôi thả hồn bay với Lệ Đá. Tôi viết thật dễ dàng và khóc cũng dễ dàng với:
 

"Người đi đi mãi không về

Thời gian xóa vội câu thề

Bóng anh nhạt nhoà bóng núi

Em với tình yêu trăng soi

Tượng đá kiên trinh ru con đợi chồng

Nhạc lá thu mưa hay chân ngựa hồng..."

 
Tôi cứ vừa viết vừa khóc thế đó như khi ngồi chép lại những dòng nàỵ Tôi bỏ dở bữa ăn đem lời 2 lên đài Quân Đội. Gặp Nhật Trường trước phòng vi âm. Tôi đưa Lệ Đá ra khoe. Nhật Trường hát ngay với nỗi hân hoan bốc lửa. Hắn túm ngay lấy Trần Trịnh đòi soạn cấp kỳ hoà âm cho ban nhạc và 2 bè khác cho Mai Hương Như Thuỷ. Khoảng nửa giờ sau Lệ Đá được thâu cấp kỳ. Nhật Trường Mai Hương Như Thuỷ mỗi nguời trên tay một bản Lệ Đá "mì ăn liền" say mê hoà ca với nỗi xúc động đồng thiếp. Take onẹ Good take! Hát và thâu hoàn chỉnh ngay lần thứ nhất.
 
Nhật Trường như bay ra khỏi phòng vi âm ôm lấy tôi và Trần Trịnh:
  - Ông đặt lời thần sầu. Bản này sẽ là Top Hit.
Tôi nhún nhường:
   - Top Hit được là nhờ nhạc Trần Trịnh bay bổng như diều đấy chứ.
Nhật Trường cướp lời:
  / Nhưng ông là gió lớn. Đại phong...
 
(Trích bài Lê Tạo phỏng vấn HHC điện báo VHNT)
 
Nhịp 4/4 Thiết tha thể điệu Slow Rock hợp âm La trưởng
 
Lệ Đá 1
(Sáng tác cuối thập niên 60)

1.

Hỏi đá xanh rêu...bao nhiêu tuổi đời

Hỏi gió phiêu du...qua bao đỉnh trời

Hỏi những đêm sâu...đèn vàng héo hắt

Ái ân...bây giờ là nước mắt

Cuối hồn một... thoáng nhớ mong manh

 

2.

Thuở ấy tôi như... con chim lạc đàn

Xoải cánh cô đơn... bay trong chiều vàng

Và ước mơ sao... trời đừng bão tố

Để yêu thương... càng nhiều gắn bó

Tháng ngày là... men say nguồn thơ

 
Điệp khúc
 

Tình yêu... đã vỗ... cánh rồi

Là hoa... rót mật... cho đời

Chắt chiu... kỷ niệm... dĩ vãng

Em nhớ gì... không em ơi

 
3.

Mầu áo thiên thanh... thơ ngây ngày nào

Chìm khuất trong mưa... mưa bay rạt rào

Đọc lá thư xưa... một trời luyến tiếc

Nhớ môi em... và mầu mắt biếc

Suối hẹn hò... trăng xanh đầu non

 
Lệ Đá 2
1.

Tượng đá kiên trinh... ru con đời đời

Là nét đan thanh... nêu cao tình người

Là ánh chiêu dương... đẩy lùi bóng tối

Tháng năm xa... trùng trùng sóng gối

Ngóng nhìn từ... bát ngát chân mây

 
2.

Bài hát ca dao... theo tôi vào đời

Và giữ cho tim... tôi xanh nụ cười

Nào biết trong em... còn nhiều trống vắng

Trái yêu đương... chỉ là trái đắng

Gã tật nguyền... buông trôi niềm tin

 
Điệp khúc
 

Tình yêu... đã vỗ... cánh rồi

Là hoa... rót mật... cho đời

Chắt chiu... kỷ niệm... dĩ vãng

Em nhớ gì... không em ơi

 
3.

Tượng đá kiên trinh... ôm con đợi chồng

Nhạc lá thu mưa... hay chân ngựa hồng

Lệ đá tuôn rơi... dòng dòng nối tiếp

Ngóng chinh phu... đời đời kiếp kiếp

Suối vọng tìm... trăng xanh đầu non

 
Cái ma kiếp của một bài ca được yêu chuộng thường yểu tử và xuống cấp. Nhưng Lệ Đá thì không. Nó may mắn thoát khỏi định số ước lệ ấý. Vào những năm 67, 68 Lệ Đá được cất tiếng thường xuyên hầu như ở khắp mọi sinh hoạt văn nghệ/. (Thời kỳ độc chiếm một cõi của nhạc Trịnh Công Sơn.)
Lệ Đá góp mặt hàng đêm ở các phòng trà tiệm nhảy. Lệ Đá vào khuê phòng ra máy nước. Rồi quán cà phê cũng Lệ Đá phim ảnh cũng Lệ Đá (với tiếng hát Khánh Ly do Thanh Nga (?) Đoàn Châu Mậu diễn xuất Bùi Sơn Ruân đạo diễn).
 
May sao Lệ Đá vẫn chưa trở thành nhạc sến nhạc đứng đường. May sao tôi vẫn được yên thân bởi vẫn giữ kín cơ duyên nhảy dù vào nghề viết lời nhạc. Để mọi người đều hiểu lầm rằng Trần Trịnh phổ thơ tôi.
                                                                                    

                                                                                      Hà Huyền Chi