Người ta tìm thấy Nguyễn Tất Nhiên chết trong xe hơi, ở khuôn viên một ngôi chùa thuộc thành phố Westminster, Nam Caliufornia, USA. Bên cạnh xác Nhiên là một ống thuốc ngủ rỗng ruột. Nhiên đã tự kết liễu đời mình, một cuộc đời đầy ắp khổ đau.
Nhiên ra đi, là một mất mát cho Văn học VN, cho bạn bè thân quen.
Nhưng tôi nghĩ, với Nhiên, lại là một giải thoát.
Có nhìn thấy Nhiên những tháng ngày trước khi rời bỏ cõi trần gian này mới hiểu điều tôi vừa nói là đúng. Ban ngày, lang thang vất vưỡng mọi nơi. Ban đêm ngủ trong chiếc xe cà tàng lẽ ra đã nằm trong nghĩa địa xe hơi từ lâu. Hoặc đến nhà bạn bè xin ngủ nhờ, nếu là mùa đông, vì thời tiết bên ngoài lạnh cóng, nếu ngủ trong xe, sáng ra nhiều khả năng biến thành cây nước đá.
Nhiên bị bệnh, tôi nghĩ Nhiên bị tâm thần phân liệt, càng lúc càng nặng. Rất nhiều lần đang ngồi quán uống cà phê với anh em Nhiên bỗng đứng dậy:
“Tao phải đi”.
“Đi đâu? Cà phê chưa uống hết mà.”
“Không được, tao phải đi, bọn CIA (hoặc FBI hoặc KGB hoặc Công An…) sắp đến, nó đang tìm bắt tao”
Nhưng tôi nghĩ, với Nhiên, lại là một giải thoát.
Có nhìn thấy Nhiên những tháng ngày trước khi rời bỏ cõi trần gian này mới hiểu điều tôi vừa nói là đúng. Ban ngày, lang thang vất vưỡng mọi nơi. Ban đêm ngủ trong chiếc xe cà tàng lẽ ra đã nằm trong nghĩa địa xe hơi từ lâu. Hoặc đến nhà bạn bè xin ngủ nhờ, nếu là mùa đông, vì thời tiết bên ngoài lạnh cóng, nếu ngủ trong xe, sáng ra nhiều khả năng biến thành cây nước đá.
Nhiên bị bệnh, tôi nghĩ Nhiên bị tâm thần phân liệt, càng lúc càng nặng. Rất nhiều lần đang ngồi quán uống cà phê với anh em Nhiên bỗng đứng dậy:
“Tao phải đi”.
“Đi đâu? Cà phê chưa uống hết mà.”
“Không được, tao phải đi, bọn CIA (hoặc FBI hoặc KGB hoặc Công An…) sắp đến, nó đang tìm bắt tao”
Và thế là Nhiên vội vã rời khỏi quán, lầm lũi trên vĩa hè, mất hút.
Nhà tôi là một trong vài địa chỉ Nhiên thường ghé mỗi lần cần ngủ qua đêm. Nhiên đến rất khuya, thường, sau 1, 2 giờ sáng.
Đang ngủ, choàng thức khi nghe tiếng gõ. Tôi mở cửa, nhìn thấy Nhiên mặt mày tái mét, co ro trong bộ quần áo mỏng manh, run bần bật.
“Lạnh quá!”
“Vào đi”
Nhiên vào, bước vội đến sofa, gieo mình xuống.
Chưa đợi khí nóng của máy hit sưởi ấm, Nhiên đã lên tiếng:
“Có gì ăn không? Tao đói quá.”
Vợ tôi từ phòng ngủ ra, lên tiếng:
“Đợi một lát, có ngay.”
Bà ấy đến tủ lạnh soạn ra một ít thức ăn, hâm lại cho nóng bằng macroweve, rồi dọn lên bàn, kèm theo 2 lon bia. Xong, vào trong bê một mớ chăn gối vất trên sofa (nhà tôi chỉ có 2 phòng, một cho hai đứa nhỏ, một của vợ chồng tôi, Nhiên dĩ nhiên sẽ ngủ ở sofa như mọi lần). Không câu nệ màu mè, Nhiên vớ ngay chén đũa, xới cơm, ăn ngấu nghiến. Thường, tôi uống với Nhiên thêm vài lon bia nữa, rồi đứng lên:
“Thôi, tao đi ngủ đây. Mày cũng thế, ngủ đi.”
Nhà tôi là một trong vài địa chỉ Nhiên thường ghé mỗi lần cần ngủ qua đêm. Nhiên đến rất khuya, thường, sau 1, 2 giờ sáng.
Đang ngủ, choàng thức khi nghe tiếng gõ. Tôi mở cửa, nhìn thấy Nhiên mặt mày tái mét, co ro trong bộ quần áo mỏng manh, run bần bật.
“Lạnh quá!”
“Vào đi”
Nhiên vào, bước vội đến sofa, gieo mình xuống.
Chưa đợi khí nóng của máy hit sưởi ấm, Nhiên đã lên tiếng:
“Có gì ăn không? Tao đói quá.”
Vợ tôi từ phòng ngủ ra, lên tiếng:
“Đợi một lát, có ngay.”
Bà ấy đến tủ lạnh soạn ra một ít thức ăn, hâm lại cho nóng bằng macroweve, rồi dọn lên bàn, kèm theo 2 lon bia. Xong, vào trong bê một mớ chăn gối vất trên sofa (nhà tôi chỉ có 2 phòng, một cho hai đứa nhỏ, một của vợ chồng tôi, Nhiên dĩ nhiên sẽ ngủ ở sofa như mọi lần). Không câu nệ màu mè, Nhiên vớ ngay chén đũa, xới cơm, ăn ngấu nghiến. Thường, tôi uống với Nhiên thêm vài lon bia nữa, rồi đứng lên:
“Thôi, tao đi ngủ đây. Mày cũng thế, ngủ đi.”
Trời chưa sáng hẳn, tôi ra phòng khách, nhìn thấy một mớ lon không lăn lóc dưới thảm, Nhiên bỏ đi từ lúc nào.
Bẳng đi một thời gian dài không thấy Nhiên xuất hiện. Sau đó tình cờ gặp Nhiên trong quán cà phê. Tôi hỏi:
“Sao lâu quá không ghé tao?”
Nhiên đưa tay gải gải sau ót (một cố tật, Nguyễn Hoàng Nam, em của Nhiên, cũng làm thơ và cũng có tật gải gải sau ót, như Nhiên. Mỗi lần Nam đến nhà tôi, khi cậu ấy về, vợ tôi thường hỏi tôi “Giống ông NTN quá, hắn có… điên như anh hắn không.” Tôi cười: “anh đâu biết, bữa nào hắn tới, em hỏi hắn xem.”):
“Tao không thể đến nhà mày được.”
“Tại sao?”
Nhiên trả lời, rất nghiêm trọng:
“Vì… vì… vợ mày yêu tao quá. Nếu tao đáp lại tình yêu ấy thì tao có lỗi với mày. Cho nên tao không thể đến nhà mày nữa.”
Trời ạ! Đúng là… Tôi phì cười nhìn Nhiên, cứng họng.
Ngoài ám ảnh lúc nào cũng bị CIA (hoặc… ) tìm bắt, Nhiên còn có một “nỗi niềm” khác. Đó là bát cứ người nữ nào, già trẻ, đẹp xấu không thành vấn đề, nếu nói chuyện, dù chỉ một hai câu, là đều… yêu Nhiên. (Nhân viên nữ ở tòa soạn nhật báo NV hẵn chẳng lạ gì vơi “nỗi niềm” này, của Nhiên.)
Nhưng có một điều, cho đến bây giờ, sau 24 năm ngày N mất, tôi vẫn không hiểu nổi: dù đầu óc không bình thường như thế, Nhiên vẫn làm thơ, thơ lại rất hay và rất tỉnh.
Một lần N đưa tôi một chùm thơ, 3 ngày sau N trở lại,
“Đưa lại tao bản thảo hôm trước, một vài câu tao muốn sửa.”
Sau hai ngày nữa, N đến trao cho tôi bản thảo mới, 11 bài thơ, trên 11 tờ giấy trắng, chữ viết ngay ngắn, rõ ràng, không tẩy xóa.
Cái gì khiến N tỉnh táo, sáng suốt như thế, với thơ?
Tôi không hiểu, mãi mãi không hiểu.
Mời các bạn đọc 11 Minh Khúc Nhiên trao cho tôi không lâu trước ngày tự hủy. Có lẽ đây làn những bài thơ cuối cùng.
MINH KHÚC, 89
ví dù lá đỏ đường xưa
ngoài hiên những nụ tình chưa muốn tàn
ví dù tóc gọi thời gian
ngàn mây phiêu lãng cũng cần suối sông
ví dù gối đã lìa chăn
thì chăn gối cũng bao lần với nhau
ví dù trước đã lìa sau
thì sau trước trước sau sao vẫn là
ai gieo tiếng dữ rồi ra
lược gương nhau nhé tình ta với mình!Westminster, CA, 14.7.89MINH KHÚC 2khi mà, dòng đã xa sôngthì trăng vẫn chiếu buồn trong tháng ngàykhi mà, chim đã xa baythì cây vẫn trái tình hoài trông mongkhi mà, mồ cỏ thu đôngthì xuân xanh vẫn phượng hồng hè xưakhi mà, lạnh bếp tàn trome long lanh lá rừng chưa hết ngànđường duy tân – chợ bến thànhchân ai thả bộ còn in khoé cườiđời quên sao có ngậm ngùiđời nhớ sao lại có người cố quên?Westminster, CA, 19.7.89MINH KHÚC 3khi em cùng nắng tan trườngáo đơm hương gió lòng thơm hương chiềucó người không biết rằng yêuphần ai quả tráp khăn điều phúc ai?khi em mỏng mảnh hình hàinơ nhung cho tóc đừng bay mất hồncó người ngơ ngẩn hoàng hônhay hàng trụ điện suốt đường tương tư?khi em bước nhẹ dường nhưkhông gian mà một tờ thư tỏ tìnhcó người vừa tức giận mìnhvừa không biết phải theo nhìn... để chi?khi em là nắng xuân thìlà mưa trung học ước gì song đôicó người – không phải là tôivì thơ tôi đẹp hơn tôi thất tình!
Westminster, CA, 22.7.89
MINH KHÚC 4chút lòng, đáp lễ cho nhauvết đau hạnh ngộ kiếp sau bù đềnchút tình, đáp nghĩa nhân duyêndấu sinh ly mãi còn riêng vợ chồngchút son thô, chắc đủ hồngcho môi ai dễ thương còn thương thêmem cười, không sót chút duyêncho anh chê xấu mà quên chữ tìnhem tươi, không sót chút hiềncho anh chê nết không thèm dây dưathôi thì tan hợp nghìn xưathì thôi gió đập đò đưa mặc đò...
Santa Ana, CA, 25.7.89
MINH KHÚC 5tay đèn ngoắc bóng phố khuyaphố khuya khuya phố chia lìa ước mơvà, cô đơn giết mòn chờvà, hun hút có ai ngờ vẫy theo?cô liêu tôi đứng nghe chiềubảo đêm khua thức bao điều tàn phaivà, mang cũ kỹ thêm vàivà, tôi đứng đợi ngày mai chút già...
Westminster, CA, 26.7.89
MINH KHÚC, 90đường không gian – đã phân lyđường thời gian – đã một đi không về...những con đường mịt sương chetôi vô định lái chuyến xe mù đờicu tí ngủ gục đâu rồi?băng sau, ngoái lại, bời bời nhớ con!đường trăm năm – nát tan lòngđường ngàn năm – hận, xin đừng trả nhau!những con đường cuối năm nàocho tôi tìm lại cành đào ba sinhkhi em lễ mễ với tìnhthắp nhang tạ tội sinh thành con đi...đường chung đôi – đã chia đờiđường chia đôi – vẫn hơi người quẩn quanhchim đêm hót tiếng đau tìnhđau tim tôi chở lòng thành kiếm em...
Westminster, CA, 2.1.90
MINH KHÚC 7ơn đời tha thứ cho nhauơn người buông thả nhau vào nhớ quênơn sông kỷ niệm dòng hiềnmang mưa hiện tại kêu thềm nhà xưa:nhà xưa có lửa hương vừacó đau đớn đủ có chưa trọn đờicó dòng nhẫn nhục rơi rơi...xuống môi run rẩy khóc muồi trăm nămcó chung mang một chỗ nằmcó riêng quang gánh nên đường đôi nơi!ơn chim hót tiếng thương ngườisáng nay thức dậy vườn đời thiếu nhau!
Westminster, CA, 9.1.90
MINH KHÚC 8tình cần chăng?một làn hương ngát đau thươngtrái tim mòn mỏi trông!tình cần chăng?một dòng sông thuỷ chungcùng bóng trăng nghìn trùng xa!tình cần nhau chén khổ quachồng chan vợ húp thiệt thà khen ngon!tình cần nhau cọng hành thơmchút tiêu cho ngọt râu tôm ruột bầu!tình đày nhau đến bao lâumột duyên hai nợ thì âu cũng là...tình đày nhau đến chia xalẽ đâu là... lẽ đâu là... qụa kêu?
Santa Ana, CA, 1.2.90MINH KHÚC 9đong tình đong nghĩ cho nhautrái tim nhân loại dù sao cũng cònđâu đây, đâu đó, bên đường...có thêm một tấm lòng thương tấm lòng!nợ đời, trả kiếp chưa xongai đem đổ biển đổ sông nợ tình...cho nhau nhiều ít chân thànhcũng như hương lửa ba sinh hãy cònsẻ chia khúc ruột đoạn trườngkẻo vua lê trách chàng trương phũ phàng!nợ đời, trả chút văn chươngnợ tình, ừ, trả con đường em đi...sông không trách nước không vềqua sao trách bậu lỗi nghì trúc maichỉ xin sợi vắn sợi dàitóc mai nhắn gió thương hoài ngàn năm...bữa qua qua bỗng đau lòngnhớ hôm bậu hát bài đừng xa nhau...
Westminster, CA, 27.4.90MINH KHÚC 10đẩy nhau đến tận tàn đờiđủ chưa? đau khổ bật lời yêu thươnghiu hiu gió nhẹ nhàng, thườngbóng cây thư thả động lòng tháng năm...xô nhau cuối tận đường hầmgặp chưa? tia sáng từ tâm nhiệm mầuhay là hóc hiểm thâm sâuvẫn nuôi ích kỷ cho màu tàn phai...dìu nhau trên những đường dàiđâu đâu cũng tiếng người thay đổi lòngrồi sao? có thấy chi không?con ơi, bố mẹ diễn tuồng sinh ly...
Santa Ana, CA, 21.6.90MINH KHÚC 12bây giờ em đã xa tôihay là sông núi xa đời lãng dubây giờ đêm đã nghìn thuhay là nhật nguyệt thôi bù đắp nhaubây giờ tình đã chai đauhay là cây cỏ bạc đầu tuyết sươngbây giờ ảnh đã lìa guơnghay hoa vạn thọ trong lòng thu đông?bây giờ chín khúc cửu longhay sông vẫn một dòng trăng không là...bây giờ mây của hôm quatiếng con qụa khản kêu ca một mìnhsương hoàng hôn đẹp bình minhnắng ban mai mới tinh trên nấm mồá à lệ vẫn chưa khôa ha trời đất mơ hồ hay tôiNGUYỄN TẤT NHIÊN
Khanh Truong
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét